SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Włodzimierz Juśkiewicz

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Powstawanie form krasowych

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa

V. Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych: najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi, minerały, geneza i wykorzystanie skał, procesy rzeźbotwórcze i ich efekty (wietrzenie, erozja, transport, akumulacja, ruchy masowe), odkrywka geologiczna.

Uczeń:

5) charakteryzuje zjawiska wietrzenia fizycznego i chemicznego, krasowienia oraz opisuje produkty i formy powstałe w wyniku tych procesów.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia skały rozpuszczalne przez wodę,

• definiuje pojęcie krasowienia i wyjaśnia przebieg procesów krasowych,

• wymienia i charakteryzuje formy krasu powierzchniowego i podziemnego,

• omawia wpływ procesów krasowych na rzeźbę obszarów zbudowanych ze skał węglanowych.

Strategie nauczania: asocjacyjna, operacyjna

Metody nauczania: blended learning, pogadanka, dyskusja

Formy pracy: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: komputer z dostępem do internetu, e‑materiał, tablica interaktywna, plansze dydaktyczne/modele jaskiń krasowych

Materiały pomocnicze

Allen P.A., Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi, tłum. J. Dowgiałło‑Kühn i in., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Wprowadzenie do tematyki zajęć. Pogadanka w interakcji z uczniami dotycząca interpretacji powiedzenia „kropla drąży skałę”. Nauczyciel naprowadza uczniów na pojęcie krasowienia.

• Nauczyciel przedstawia cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Uczniowie wyjaśniają, które skały są rozpuszczalne przez wodę i omawiają, na czym polega krasowienie. Krótkie omówienie/przypomnienie przebiegu procesów krasowych.

• Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Następnie rozdaje uczniom zestawy zdjęć różnych form krasowych (może wykorzystać te zawarte w e‑materiale bądź inne, wybrane we własnym zakresie). Zadaniem uczniów jest określenie, czy formy przedstawione na fotografiach są formami krasu powierzchniowego czy podziemnego, a następnie nazwanie ich i scharakteryzowanie. W trakcie pracy uczniowie mogą korzystać z e‑materiału oraz dostępnych źródeł informacji. Po upływie ustalonego przez nauczyciela czasu uczniowie prezentują rezultaty pracy. Nauczyciel czuwa nad poprawnym wykonaniem zadania.

• Jeśli szkoła jest w posiadaniu takich materiałów, nauczyciel może wykorzystać także kolekcję skał celem zbadania ich twardości. Przydatne okażą się również przekroje prezentujące jaskinię krasową. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z animacją 3D i wykonanie w grupach poleceń zawartych w tej części e‑materiału.

• We wspólnej dyskusji uczniowie omawiają wpływ procesów krasowych na rzeźbę obszarów zbudowanych ze skał węglanowych. Nauczyciel czuwa nad przebiegiem dyskusji, w razie potrzeby naprowadzając uczniów na pojęcia takie jak: kras, skały wapienne, Wyżyna Krakowsko‑Częstochowska, żłobki krasowe, leje krasowe, uwały, ponory, polja, ostańce krasowe itp.

Faza podsumowująca

• Uczniowie indywidualnie lub w grupach wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”.

• Przypomnienie celów lekcji.

• Podsumowanie i utrwalenie najważniejszych treści, szczególnie tych, które sprawiały uczniom najwięcej problemów podczas zajęć.

• Nauczyciel ocenia pracę uczniów podczas zajęć, biorąc pod uwagę ich zaangażowanie i możliwości.

Praca domowa

• Praca pisemna dotycząca znaczenia procesu krasowienia skał dla współczesnego krajobrazu. Alternatywnie uczniowie mogą opracować w grupach prezentacje multimedialne na ten temat.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Animację 3D można wykorzystać podczas lekcji poświęconej czynnikom kształtującym wybrane krajobrazy (zakres rozszerzony: XIV. 2).