Dla nauczyciela
Autor: Małgorzata Krzeszowska
Przedmiot: wiedza o społeczeństwie
Temat: Religia jako zjawisko społeczne
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres rozszerzony
II. Różnorodność kulturowa. Uczeń:
7) charakteryzuje religię jako zjawisko społeczne; analizuje religijność we współczesnym społeczeństwie polskim i porównuje ją z religijnością w innym społeczeństwie.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
definiuje pojęcie religii;
charakteryzuje przejawy religii w życiu społecznym;
ocenia znaczenie religii dla człowieka.
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
metoda kuli śnieżnej;
burza mózgów;
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
elementy WebQuestu;
debata za i przeciw.
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
kartki A5, pisaki.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Podanie tematu i celów zajęć.
2. Uczniowie przygotowują definicję religii – metodą kuli śnieżnej. Pracę rozpoczynają w parach, potem łączą się w czwórki, porównują swoje propozycje, weryfikują je i tworzą wspólną definicję. Następnie łączą się w coraz liczniejsze grupy, aż powstanie ogólnoklasowa definicja.
3. Uczniowie zapoznają się z innymi definicjami religii zamieszczonymi w sekcji Przeczytaj. Porównują je z zaproponowaną przez siebie. Na koniec, jeśli jest taka potrzeba, doprecyzowują własną i przedstawiają na forum klasy. Wspólnie też mogą wybrać tę, którą uważają za najlepszą.
Faza realizacyjna
1. Uczniowie zapoznają się z prezentacją multimedialną i wykonują dołączone ćwiczenia wskazane przez nauczyciela.
2. Następnie dzielą się na dwie grupy. Na podstawie prezentacji oraz tekstu lekcji jedna z grup szuka argumentów „za”, a druga „przeciw” dotyczących stwierdzenia: „Religia ma duże znaczenie dla życia społecznego i osobistego człowieka”.
3. Następuje debata za i przeciw. Uczniowie siadają naprzeciwko siebie i dyskutują. Po zakończonej dyskusji nauczyciel pyta, czy ktoś chce zmienić grupę, i daje na to czas. Następnie wyznaczona osoba podsumowuje debatę, zwracając szczególną uwagę na ocenę znaczenia religii dla życia człowieka.
4. Uczniowie zastanawiają się nad pytaniami nauczyciela:
Czy współczesny człowiek jest istotą religijną?
Jak współcześnie rozumieć religijność?
Wybrane osoby wypowiadają się na ten temat na forum. Na koniec jedna osoba podsumowuje rozmowę.
Faza podsumowująca
1. Praca w czterech lub pięciu grupach – elementy WebQuestu. Każdy zespół zapoznaje się z treściami zawartymi w wirtualnym spacerze. Następnie korzystając z zasobów internetowych, grupy wyszukują miejsca kultu, które przestały pełnić swoją funkcję, i wykonują ćwiczenie 1 dołączone do spaceru. Przedstawiciele zespołów prezentują rezultaty pracy na forum klasy.
2. Uczniowie wykonują ćwiczenia 1–4. Wspólne omówienie odpowiedzi.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia z sekcji Sprawdź się.
Materiały pomocnicze:
Georg Simmel, Socjologia, PWN, Warszawa 2005.
Norbert Elias, Czym jest socjologia, Aletheia, Warszawa 2010.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Spacer wirtualny może posłużyć jako inspiracja do przygotowania mapy‑przewodnika po najważniejszych miejscach kultu religijnego w Polsce. Prezentacja multimedialna może być wykorzystana przez uczniów jako podstawa do przygotowania własnych prezentacji nt. wybranego wyznania.