Autor: Stanisław Mrozowicz

Temat: Chińska Republika Ludowa

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• przedstawia proces powstania Chińskiej Republiki Ludowej;

• wyjaśnia znaczenie takich pojęć jak: Wielki Skok, rewolucja kulturalna, hunwejbini;

• przedstawia cele i skutki Wielkiego Skoku oraz rewolucji kulturalnej za czasów Mao;

• charakteryzuje model rządów komunistycznych w Chinach.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy zawartość sekcji „Wprowadzenie”, przedstawia temat oraz cele zajęć, omawiają je z uczniami.

2. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Uczniowie powinni przypomnieć m.in. sytuację Chin przed II wojną światową, agresję Japonii i działające ugrupowania polityczne. Jeżeli uczniowie mają problemy z odpowiedzią, nauczyciel dopowiada istotne informacje.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu dotyczącego Chińskiej Republiki Ludowej za rządów Mao Zedonga. Uwaga: każde z pytań powinno rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Uczniowie spacerują po klasie i na umówiony dźwięk znajdują kogoś do pary, następnie zadają pytania sformułowane podczas czytania tekstu i na nie odpowiadają.

2. Praca z pierwszym multimedium („Linia chronologiczna”). Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika oś czasu, z którą zapoznają się uczniowie. Wybrana osoba odczytuje polecenie 2, uczniowie wykonują je w parach. Następnie dzielą się swoimi propozycjami wydarzeń, które dodaliby na linii chronologicznej, na forum klasy. Wspólnie omawiają propozycje z nauczycielem.

3. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Nauczyciel odtwarza uczniom pierwszy z filmów dotyczący relacji chińsko‑sowieckich, a następnie poleca, aby uczniowie (wciąż w dwuosobowych zespołach) przygotowali odpowiedź do polecenia 2: „Opisz relacje chińsko‑sowieckie po II wojnie światowej. Wyjaśnij, co było przyczyną rywalizacji między tymi państwami”. Po ustalonym czasie przedstawiciele wybranej pary albo ochotnicy przedstawiają swoją propozycję odpowiedzi, pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują.

4. Prowadzący, nawiązując do polecenia 3, prosi uczniów, aby porównali chiński komunizm (maoizm) z sowieckim. Wybrana osoba może zapisywać podawane przez uczniów propozycje na tablicy.

5. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel wyświetla treść ćwiczeń 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”. Uczniowie rozwiązują je wspólnie na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie podsumowują swoją wiedzę z wykorzystaniem mapy myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy do czterech uczniów. Każda grupa na środku kartki A4 wpisuje główne hasło „ChRL w czasach Mao Zedonga” i rysuje gałęzie mapy. Powinny rozchodzić się promieniście i rozdzielać na kolejne gałęzie. Słowa, które zostaną umieszczone nad gałęziami, powinny być słowami kluczami, które wyrażają istotę myśli lub zagadnienia. Po wykonaniu pracy, w zależności od liczebności klasy i czasu, nauczyciel prosi o omówienie mapy myśli przedstawicieli wybranych grup.

Praca domowa:

1. Obejrzyj filmy poświęcone Wielkiemu Skokowi oraz rewolucji kulturalnej i wykonaj dołączone do nich polecenia.

2. (Dla uczniów chętnych) Wykonaj ćwiczenie 3 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

L. Yiwu, Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych, tłum. A. Pokojska, Wołowiec 2011.

O. Pietrewicz, Krewetka między wielorybami. Półwysep Koreański w polityce mocarstw, Warszawa 2020. 

Region Azji i Pacyfiku w latach 1985–2015, pod red. A. Jarczewskiej, J. Zajączkowskiego, Warszawa 2016.

J. Polit, Chiny, Warszawa 2004.

J. Tyszkiewicz, E. Czapiewski, Historia powszechna. Wiek XX, Warszawa 2012.

Wskazówki metodyczne:

Informacje zawarte w linii chronologicznej oraz filmy mogą zostać wykorzystane w lekcjach poświęconych Chinom po śmierci Mao oraz współczesnym Chinom.