Autorka: Dorota Czarny

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Cechy systemu prawa. Norma prawna i wykładnia prawa. Gałęzie prawa

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

V. Prawo w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

1) wyjaśnia, czym różnią się normy prawne od innych typów norm; wymienia podstawowe zasady prawa (prawo nie działa wstecz, domniemanie niewinności, nie ma winy bez prawa, nieznajomość prawa szkodzi) i wyjaśnia konsekwencje ich łamania;

2) przedstawia źródła prawa w Rzeczypospolitej Polskiej – wykazuje szczególną moc konstytucji; przedstawia procedurę ustawodawczą.

Zakres rozszerzony

XI. System prawa w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

1) rozróżnia źródła, z których wywodzą się normy w różnych systemach prawnych (prawo zwyczajowe, precedensowe, religijne, pozytywne).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wskazuje najważniejsze gałęzie prawa;

• przedstawia budowę normy prawnej;

• analizuje typy poleceń do ćwiczeń dotyczących cech systemu prawa, normy prawnej, wykładni oraz gałęzi prawa;

• ocenia swoją wiedzę, wykonując zestaw ćwiczeń.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• mapa myśli;

• analiza tekstu źródłowego;

• Jigsaw;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• flipcharty i markery;

• pudełko na pytania uczniów.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

1. Uczniowie mają za zadanie zapoznać się z tematem „Cechy systemu prawa. Norma prawna i wykładnia prawa. Gałęzie prawa” z e‑materiału i dostępnych źródeł informacji w celu aktywnego uczestnictwa w lekcji podsumowującej. Następnie na pojedynczych kartkach zapisują po 5 pytań.

Faza wstępna

1. Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji.

2. Nauczyciel prosi uczniów, aby do przygotowanego pudełka wrzucili pytania zapisane w domu.

3. Uczniowie metodą burzy mózgów mają wskazać, jakie wyróżniamy najważniejsze gałęzie prawa. Po przedstawieniu wszystkich propozycji następuje weryfikacja i selekcja odpowiedzi, które zostają zapisane jako mapa myśli.

Faza realizacyjna,

1. Podział klasy na grupy trzyosobowe, każda z nich zapoznaje się z e‑materiałami w sekcji „Podsumowanie”. Zespoły otrzymują flipcharty i markery. Każda osoba w grupie opracowuje przydzielone jej materiały: normy prawa, wykładnie prawa, cechy systemu prawa.

2. Po wyznaczonym czasie grupy mieszają się – uczniowie z poszczególnych zespołów, opracowujący ten sam fragment materiału, spotykają się w grupach ekspertów. Tam porządkują swoją wiedzę, wyjaśniają wątpliwości i zastanawiają się, w jaki sposób najlepiej przedstawić, zinterpretować materiał. Uczniowie wracają do swoich macierzystych zespołów i uczą się wzajemnie. Każdy członek grupy powinien umieć wyjaśnić wszystkie zagadnienia związane z prawem: normy, wykładnie i cechy.

3. Uczniowie w grupach wykonują wskazane ćwiczenia. Następnie wspólnie omawiają odpowiedzi.

4. W kolejnym kroku uczniowie wykonują ćwiczenie 1 w sekcji „Mapa myśli”, po wyznaczonym czasie osoba koordynująca działanie wskazanej lub zgłaszającej się grupy prezentuje propozycje odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia je, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.

5. Uczniowie dobierają się parami, prowadzący podchodzi do grup z pudełkiem, w którym są pytania, każda grupa losuje 5 pytań, na które musi odpowiedzieć poprawnie w jak najkrótszym czasie. Uczniowie mogą w razie konieczności i potrzeby poszukać odpowiedzi na pytania w zasobach e‑materiału z dzisiejszym tematem.

Pięć par, które najszybciej poprawnie odpowiedzą na wszystkie pytania, zostanie nagrodzonych pozytywną oceną z aktywności.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel wyznacza osobę do podsumowania lekcji, a pozostała część klasy wysuwa wnioski, które zostają zapisane na tablicy i posłużą jako notatka pod tematem lekcji.

2. Nauczyciel ocenia pracę indywidualną i grupową.

Praca domowa:

Utrwalić powtarzany materiał do sprawdzianu. Wykonać samodzielnie ćwiczenia zamieszczone w e‑materiale.

Materiały pomocnicze:

Słownik myśli społeczno‑politycznej, praca zbiorowa, Warszawa 2007.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Multimedium można wykorzystać do przeprowadzenia lekcji odwróconej.