Dla nauczyciela
Autorka: Dorota Czarny
Przedmiot: wiedza o społeczeństwie
Temat: Cechy systemu prawa. Norma prawna i wykładnia prawa. Gałęzie prawa
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres podstawowy
V. Prawo w Rzeczypospolitej Polskiej.
Uczeń:
1) wyjaśnia, czym różnią się normy prawne od innych typów norm; wymienia podstawowe zasady prawa (prawo nie działa wstecz, domniemanie niewinności, nie ma winy bez prawa, nieznajomość prawa szkodzi) i wyjaśnia konsekwencje ich łamania;
2) przedstawia źródła prawa w Rzeczypospolitej Polskiej – wykazuje szczególną moc konstytucji; przedstawia procedurę ustawodawczą.
Zakres rozszerzony
XI. System prawa w Rzeczypospolitej Polskiej.
Uczeń:
1) rozróżnia źródła, z których wywodzą się normy w różnych systemach prawnych (prawo zwyczajowe, precedensowe, religijne, pozytywne).
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wskazuje najważniejsze gałęzie prawa;
przedstawia budowę normy prawnej;
analizuje typy poleceń do ćwiczeń dotyczących cech systemu prawa, normy prawnej, wykładni oraz gałęzi prawa;
ocenia swoją wiedzę, wykonując zestaw ćwiczeń.
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów;
mapa myśli;
analiza tekstu źródłowego;
Jigsaw;
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
flipcharty i markery;
pudełko na pytania uczniów.
Przebieg zajęć:
Przed lekcją
1. Uczniowie mają za zadanie zapoznać się z tematem „Cechy systemu prawa. Norma prawna i wykładnia prawa. Gałęzie prawa” z e‑materiału i dostępnych źródeł informacji w celu aktywnego uczestnictwa w lekcji podsumowującej. Następnie na pojedynczych kartkach zapisują po 5 pytań.
Faza wstępna
1. Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji.
2. Nauczyciel prosi uczniów, aby do przygotowanego pudełka wrzucili pytania zapisane w domu.
3. Uczniowie metodą burzy mózgów mają wskazać, jakie wyróżniamy najważniejsze gałęzie prawa. Po przedstawieniu wszystkich propozycji następuje weryfikacja i selekcja odpowiedzi, które zostają zapisane jako mapa myśli.
Faza realizacyjna,
1. Podział klasy na grupy trzyosobowe, każda z nich zapoznaje się z e‑materiałami w sekcji „Podsumowanie”. Zespoły otrzymują flipcharty i markery. Każda osoba w grupie opracowuje przydzielone jej materiały: normy prawa, wykładnie prawa, cechy systemu prawa.
2. Po wyznaczonym czasie grupy mieszają się – uczniowie z poszczególnych zespołów, opracowujący ten sam fragment materiału, spotykają się w grupach ekspertów. Tam porządkują swoją wiedzę, wyjaśniają wątpliwości i zastanawiają się, w jaki sposób najlepiej przedstawić, zinterpretować materiał. Uczniowie wracają do swoich macierzystych zespołów i uczą się wzajemnie. Każdy członek grupy powinien umieć wyjaśnić wszystkie zagadnienia związane z prawem: normy, wykładnie i cechy.
3. Uczniowie w grupach wykonują wskazane ćwiczenia. Następnie wspólnie omawiają odpowiedzi.
4. W kolejnym kroku uczniowie wykonują ćwiczenie 1 w sekcji „Mapa myśli”, po wyznaczonym czasie osoba koordynująca działanie wskazanej lub zgłaszającej się grupy prezentuje propozycje odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia je, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.
5. Uczniowie dobierają się parami, prowadzący podchodzi do grup z pudełkiem, w którym są pytania, każda grupa losuje 5 pytań, na które musi odpowiedzieć poprawnie w jak najkrótszym czasie. Uczniowie mogą w razie konieczności i potrzeby poszukać odpowiedzi na pytania w zasobach e‑materiału z dzisiejszym tematem.
Pięć par, które najszybciej poprawnie odpowiedzą na wszystkie pytania, zostanie nagrodzonych pozytywną oceną z aktywności.
Faza podsumowująca
1. Nauczyciel wyznacza osobę do podsumowania lekcji, a pozostała część klasy wysuwa wnioski, które zostają zapisane na tablicy i posłużą jako notatka pod tematem lekcji.
2. Nauczyciel ocenia pracę indywidualną i grupową.
Praca domowa:
Utrwalić powtarzany materiał do sprawdzianu. Wykonać samodzielnie ćwiczenia zamieszczone w e‑materiale.
Materiały pomocnicze:
Słownik myśli społeczno‑politycznej, praca zbiorowa, Warszawa 2007.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Multimedium można wykorzystać do przeprowadzenia lekcji odwróconej.