Dla nauczyciela
Autor: Ewa Orlewicz
Przedmiot: Filozofia
Temat: Podział filozofii według stoików
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
pojmuje rolę filozofii jako fundamentalnego składnika dziedzictwa kultury śródziemnomorskiej;
dostrzega w poglądach filozofów paradygmaty myślowe, które są obecne w kulturze na przestrzeni wieków;
identyfikuje różne problemy, stanowiska i nurty filozoficzne na przykładach pytań i twierdzeń filozofów;
rozwija krytyczne myślenie i sprawności logiczne poprzez analizę wybranych pytań i argumentów filozoficznych.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
praca z multimedium;
praca z tekstem;
prezentacja multimedialna.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi wybranych uczniów o przygotowanie prezentacji na temat Czym jest stoicyzm i jakie są jego główne założenia? Prezentacja posłuży jako kontekst do treści niniejszej lekcji.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel, po zalogowaniu się na platformie i wyświetleniu e‑materiału, odczytuje uczniom temat zajęć oraz cele, a następnie prosi, by na ich podstawie uczniowie sformułowali kryteria sukcesu.
Nauczyciel pyta uczniów, jakie dziedziny filozofii znają, czy identyfikują problematykę poszczególnych dziedzin.
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu e‑materiału. Indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie pytania, które chcieliby zadać, żeby lepiej zrozumieć tekst czytany. Po wyznaczonym czasie uczniowie zadają pytania na forum klasy. Odpowiadają inni uczestnicy zajęć oraz nauczyciel.
Praca z multimedium. Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Schemat interaktywny”. W parach lub w grupach przygotowują odpowiedzi do poleceń. Następnie łączą się w większe grupy i omawiają wspólnie swoje odpowiedzi, ustalając poprawną i pełną, ich zdaniem, wersję. Odczytanie propozycji na forum klasy. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.
Uczniowie pracują w grupach 4‑osobowych. Przygotowują własną metaforę ilustrującą podział filozofii dokonany przez stoików na trzy działy, odpowiednik metafory sadu. Po wyznaczonym czasie odczytują swoje propozycje i wspólnie omawiają ich zasadność.
Ćwiczenia przedmiotowe. Jeśli wystarczy czasu, uczniowie rozwiązują ćwiczenia nr 2, 3 i 4 w zestawie ćwiczeń.
Faza podsumowująca:
Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wybrany uczeń odczytuje cele lekcji, a następnie wszyscy wspólnie omawiają: co udało się osiągnąć, do czego warto wrócić, czego nie udało się zrealizować i dlaczego.
W ramach podsumowania cała klasa rozwiązuje ćw. 7: uczniowie oceniają prawdziwość zdań dotyczących trzech podziałów filozofii omówionych w lekcji.
Praca domowa:
Ćwiczenia 6 i 8 z e‑materiału.
Materiały pomocnicze:
Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. 1‑5, tłum. Edward Iwo Zieliński, Lublin 1999.
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, tom 1, Warszawa 2005.
Krokiewicz A., Zarys filozofii greckiej, Warszawa 2000.
Filozofia. Podstawowe pytania, pod red. E. Martensa, H. Schnadelbacha, Warszawa 1995.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Schemat” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.