Autor: Stanisław Mrozowicz

Temat: Migracje we współczesnym świecie – zagrożenia i szanse

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, na czym polega zjawisko migracji;

• wymienia przyczyny migracji i jej kierunki;

• charakteryzuje zagrożenia i szanse wiążące się ze zjawiskiem migracji w XXI w.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• burza mózgów.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Wyświetla na tablicy temat lekcji.

2. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania związane z tematem lekcji. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z zakresem zajęć? Będą to obowiązujące uczniów kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Jak zdefiniowalibyście zjawisko migracji? Informuje uczniów, że będą pracować metodą burzy mózgów, i jeśli to konieczne, wyjaśnia jej zasady. Wyznacza też moderatora, który będzie zapisywał pomysły na tablicy, i określa czas na wykonanie zadania. Uczniowie podają swoje propozycje. Po zakończeniu fazy twórczej następuje wspólna weryfikacja pomysłów. Nauczyciel prosi uczniów, aby porównali swoje propozycje z informacjami zamieszczonymi w e‑materiale w akapicie „Migracje kiedyś i dziś”. Po zapoznaniu się z fragmentem tekstu uczniowie mogą uzupełnić zgłoszone wcześniej propozycje.

2. Nauczyciel zadaje uczniom pytania: Kiedy dochodziło w XX i XXI w. do największych migracji? Z jakich powodów? Uczniowie zgłaszają swoje propozycje, wspólnie je omawiają.

3. Praca z multimedium („Film edukacyjny”). Nauczyciel podkreśla, że zjawisko migracji jest różnie odbierane, wiąże się zarówno z zagrożeniami, jak i szansami. Odtwarza film edukacyjny. Uczniowie zapoznają się z filmem, a następnie w parach wykonują polecenie 2: „Podaj, jakie zagrożenia i szanse wymienił w swojej wypowiedzi ekspert. Które z nich przeważają?”. Wybrane pary prezentują swoje propozycje odpowiedzi, uczniowie wspólnie je omawiają.

4. Nauczyciel, nawiązując do polecenia 4, zadaje uczniom pytanie: Czy zgadzacie się z tezą, że migracje więcej zagrożeń przynoszą Europie, a więcej szans państwom, z których przybywają imigranci? Otwiera dyskusję. Uczniowie przedstawiają swoje stanowisko wraz z argumentacją.

5. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”, dzieli klasę na czteroosobowe grupy. Uczniowie na czas wykonują ćwiczenia od 1 do 5 (od najłatwiejszego do trudniejszych). Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa, a nauczyciel może nagrodzić uczniów ocenami za aktywność.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście ich realizacji następuje omówienie ewentualnych problemów z wykonaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 6 oraz 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

J. Tyszkiewicz, E. Czapiewski, Historia powszechna. Wiek XX, PWN, Warszawa 2012.

Wielka Historia Świata, t. 1–12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności), Świat Książki 2004–2006.

Wielka historia Polski, t. 1–10, Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011–2019.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z filmem edukacyjnym, aby przygotować się do późniejszej pracy. Mogą również na jego podstawie oraz na podstawie treści sekcji „Przeczytaj” opracować prezentacje, które przedstawią w trakcie fazy realizacyjnej.