Autor: Paweł Kaniowski

Przedmiot: Filozofia

Temat: Friedrich Nietzsche i Henri Bergson: dyskusja

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
II. Elementy historii filozofii.
9. Friedrich Nietzsche. Uczeń:
1) przedstawia motywy nietzscheańskiej krytyki moralności tradycyjnej i chrześcijaństwa;
III. Wybrane problemy filozofii.
4. Wybrane spory epistemologiczne. Uczeń, definiując odpowiednie terminy i analizując argumenty, rekonstruuje następujące spory:
2) o rolę rozumu w poznaniu (racjonalizm – irracjonalizm);

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • odróżnia filozofię NietzschegoBergsona;

  • wyjaśnia sprzeciw społeczeństwa wobec filozofii Nietzschego;

  • rozpoznaje wpływ myśli NietzschegoBergsona na utwory Bolesława Leśmiana;

  • określa znaczenie filozofii Bergsona dla kultury umysłowej późniejszych dziesięcioleci.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm;

  • nauczanie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • rozmowa kierowana.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel loguje się na platformę i wyświetla na tablicy stronę tytułową e‑materiału. Przedstawia uczniom temat lekcji oraz jej cele, a następnie wspólnie z nimi określa kryteria sukcesu.

  2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: podobieństwa i różnice w filozofii NietzschegoBergsona

Faza realizacyjna:

  1. Praca z tekstem. Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu zawartego w sekcji „Przeczytaj”, jeśli nauczyciel – na podstawie raportu na platformie – uważa, że przygotowanie uczniów jest wystarczające, może pominąć tę czynność. Uczniowie indywidualnie zapisują pięć najważniejszych ich zdaniem kwestii poruszanych w tekście. Następnie w parach porównują swoje wybory. Nauczyciel prosi wybrane pary o podsumowanie swojej pracy.

  2. Praca z multimedium. Uczniowie, wykorzystując m.in. swoją wcześniejszą wiedzę o filozofii Fryderyka Nietzschego oraz umiejętności z lekcji języka polskiego, analizują wiersz Bolesława Leśmiana, wskazując w nim nawiązania do koncepcji niemieckiego filozofa.

  3. Praca z drugim multimedium. Uczniowie zapoznają się z materiałem w sekcji „Film edukacyjny”. Klasa dzieli się na grupy. Każdy zespół opracowuje odpowiedzi do poleceń i ćwiczeń. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie liderzy grup odczytują propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

  4. Uczniowie w parach opracowują quiz sprawdzający wiedzę z całej lekcji. Po określonym czasie wymieniają się przygotowanymi pytaniami z inną parą uczniów. Następnie wspólnie komentują swoje odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wspólnie z uczniami poddaje refleksji proces dydaktyczny: czego się uczniowie nauczyli, czy osiągnęli założone cele?

  2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

  1. Odwołując się do swojej wiedzy na temat filozofii obu myślicieli, odpowiedz na pytanie: Nietzsche czy Bergson? Który z filozofów miał większy wpływ na klimat umysłowy modernizmu?

Materiały pomocnicze:

  • Winkler M., Commichau A., Sztuka prowadzenia wykładów i lekcji, Kraków 2008.

  • Lipman M., Sharp A., Oscanyan F., Filozofia w szkole, Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Warszawa 1997.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

  • Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Film” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.