Autor: Anna Juwan

Temat: Tkanki merystematyczne pierwotne

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Określisz pochodzenie tkanek merystematycznych pierwotnych.

• Podasz nazwy i lokalizację merystemów pierwotnych.

• Scharakteryzujesz budowę stożka wzrostu pędu, stożka wzrostu korzenia i merystemu interkalarnego.

• Wykażesz związek między zdolnością komórek merystematycznych do podziałów komórkowych a przyrostem organów osiowych na długość.

• Wyjaśnisz znaczenie merystemu interkalarnego dla roślin o ograniczonym wzroście wierzchołkowym.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• ćwiczenia laboratoryjne.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu;

• preparaty trwałe tkanek merystematycznych korzenia i łodygi (po 3 na parę), oznaczone symbolami;

• żywe (lub zasuszone) okazy traw z kwiatostanami.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel pyta uczniów, czy wiedzą, po czym można rozpoznać tkanki merystematyczne.
   Uczniowie udzielają swobodnych odpowiedzi.

Faza realizacyjna:

1. Praca w parach. Nauczyciel rozdaje uczniom preparaty trwałe tkanek merystematycznych korzenia i łodygi (po 3 na parę), oznaczone jedynie symbolami. Uczniowie, pracując w parach, identyfikują tkanki i dokonują ich klasyfikacji na tkanki merystematyczne korzenia i łodygi. Nauczyciel wyświetla na tablicy znaczenie symboli, a uczniowie weryfikują swoją klasyfikację poprzez ponowne obserwacje preparatów. Następnie nauczyciel rozdaje uczniom żywe (lub zasuszone) okazy traw z kwiatostanami. Wybrany uczeń wskazuje miejsce występowania tkanek merystematycznych pierwotnych (w korzeniu i łodydze) i wyjaśnia ich znaczenie.

2. Praca z multimedium („Wirtualne laboratorium (WL‑I)”). Uczniowie przeprowadzają doświadczenie w wirtualnym laboratorium dotyczące cech budowy merystemów wierzchołkowych w stożku wzrostu pędu i korzenia. Zapisują obserwacje oraz wnioski. Następnie wykonują polecenia od 1 do 3. Wybrane osoby przedstawiają swoje rozwiązania na forum klasy.

3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie nr 8 (w którym mają za zadanie wyjaśnić, dlaczego rośliny z rodziny traw wytwarzają merystemy interkalarne, uwzględniając istnienie wzrostu wierzchołkowego pędu w tej grupie roślin) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.

2. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 7 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Multimedium zamieszczone w sekcji „Wirtualne laboratorium (WL‑I)” można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.