Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Jak przechytrzyć drapieżnika?
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Przedstawisz przystosowania drapieżników do polowania.
Przeanalizujesz sposoby obrony biernej przed drapieżnikami.
Przeanalizujesz sposoby obrony aktywnej przed drapieżnikami.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
rozmowa kierowana;
ćwiczenia interaktywne;
gra dydaktyczna;
prezentacja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.
Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy, których zadaniem będzie przygotowanie prezentacji z wykorzystaniem wyszukanych informacji i materiałów (artykuły, zdjęcia, rysunki, filmy) na następujące tematy:
grupa I – ucieczka, walka;
grupa II – odstraszające pozy i głosy, wydzielanie substancji chemicznych, autotomia;
grupa III – ubarwienie kryptyczne, aposematyczne, akinezja.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla temat i cele lekcji zawarte w sekcji „Wprowadzenie”.
Rozmowa wprowadzająca. Nauczyciel inicjuje rozmowę na podstawie pytań zawartych we wprowadzeniu: „Czy ofiara może przechytrzyć drapieżnika? Czy drapieżnik zawsze odnosi sukces łowiecki?”.
Faza realizacyjna:
Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji i omówienia przez grupy materiałów przygotowanych w domu. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.
Praca z multimedium („Gra edukacyjna”). Uczniowie dzielą się na zespoły i rozwiązują pytania quizowe. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel ogłasza zwycięską drużynę.
Uczniowie wykonują polecenie nr 3: „Zagraj z kolegami i koleżankami w kalambury, rysując w szkicowniku poniżej różne typy obrony przed drapieżnikami”.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel wyświetla treść ćwiczenia nr 7 („Zastanów się, czy zachowania altruistyczne wśród zwierząt są korzystne dla przetrwania gatunku”) z sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie rozwiązują je wspólnie na forum klasy.
Faza podsumowująca:
Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 2 (polegające na połączeniu nazwy strategii obronnej z jej definicją) z sekcji „Sprawdź się”. Chętne osoby prezentują swoją odpowiedź.
Nauczyciel wyświetla temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, podsumowuje omawiany na lekcji materiał, wyjaśnia wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenie nr 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Gra edukacyjna” na lekcji „Drapieżnictwo – przystosowania drapieżników i strategie obronne ofiar”.