Scenariusz lekcji

Autor: Alicja Kasińska

Przedmiot: biologia

Temat: Normy zapotrzebowania energetycznego człowieka

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy:

V. Budowa i fizjologia człowieka.
2. Odżywianie się. Uczeń:
9) przedstawia zasady racjonalnego żywienia;

Zakres rozszerzony:

XI. Funkcjonowanie zwierząt.
2. Porównanie poszczególnych czynności życiowych zwierząt, z uwzględnieniem struktur odpowiedzialnych za ich przeprowadzanie.
1) Odżywianie się. Uczeń:
k) przedstawia zasady racjonalnego żywienia człowieka.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• określa czynności organizmu, na które zużywana jest energia;

• analizuje różnice w wydatkowaniu energii podczas różnych form aktywności;

• oblicza normę dziennego zapotrzebowania na energię dla swojego wieku i płci oraz aktywności fizycznej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• strategia problemowa;

• nauczanie hybrydowe.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• mapa pojęć;

• analiza tekstu źródłowego;

• pogadanka.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• symulacja interaktywna;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Nauczyciel rozpoczyna lekcję, zadając pytanie: „Do czego organizm potrzebuje energii?”.

2. Nauczyciel informuje uczniów, że będą pracować metodą burzy mózgów i wyjaśnia jej zasady. Wyznacza też moderatora, który będzie zapisywał pomysły na tablicy, i określa czas na wykonanie zadania.

3. Uczniowie podają swoje propozycje. Po zakończeniu fazy twórczej następuje wspólna weryfikacja pomysłów.

4. Nauczyciel podaje cele lekcji i formułuje jej temat.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel podaje informacje o źródłach energii w pożywieniu. Objaśnia, w jakich jednostkach wyrażana jest wartość energetyczna składników pokarmowych. Wyjaśnia, co to jest kaloria, oraz przedstawia sposób przeliczania kalorii na dżule i odwrotnie.

2. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy i rozdaje im odpowiednie instrukcje.

3. Uczniowie, pracując w zespołach, wykonują zadania zapisane w instrukcjach.

Grupa I – Zapotrzebowanie energetyczne organizmu

Na podstawie fragmentu zamieszczonego w sekcji „Przeczytaj” pt. „Zapotrzebowanie energetyczne organizmu” wykonaj mapę pojęć dotyczącą czynników wpływających na zapotrzebowanie energetyczne organizmu.

Grupa II - Wydatki energetyczne organizmu

Korzystając z rozdziału „Wydatki energetyczne organizmu”, wykonaj polecenia:

• Opisz, od czego zależy wartość wydatków energetycznych organizmu.

• Wyjaśnij, czym są CPM, PPM, PPPM i termogeneza.

• Przedstaw w formie diagramu zależność CPM, PPM, PPPM oraz termogenezy. Uwzględnij ich procentowe wartości w dobowych wydatkach energetycznych.

Grupa III – Bilans energetyczny organizmu

Korzystając z ilustracji interaktywnej „Bilans energetyczny organizmu” oraz tekstu zamieszczonego w sekcji „Przecztaj”, odpowiedz na pytania:

• Co to jest bilans energetyczny organizmu?

• W jakich warunkach bilans energetyczny jest dodatni, a w jakich ujemny?

• Omów skutki zaburzeń bilansu energetycznego.

• Wyniki prac przedstaw w formie graficznej, np. plakatu.

4. Liderzy zespołów przedstawiają wyniki prac grupy.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie, wykorzystując symulację interaktywną, obliczają własne indywidualne zapotrzebowanie energetyczne. Wykonują polecenie nr 2.

2. Nauczyciel podsumowuje zajęcia i prosi uczniów o refleksje z przebiegu zajęć.

Praca domowa

1. Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 1–8.

Dla chętnych:

1. Wykonaj polecenie nr 3 zamieszczone w zakładce „Symulacja interaktywna”.

Materiały pomocnicze

Instrukcje dla zespołów.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania symulacji interaktywnej

Symulacja interaktywna (kalkulator) może być wykorzystana nie tylko do obliczenia zapotrzebowania energetycznego organizmu, ale także do analizy wpływu aktywności fizycznej na ilość potrzebnej energii. Uczeń, wybierając w kalkulatorze różne stopnie aktywności, dochodzi do wniosku, że im większa jest jego aktywność, tym więcej energii potrzebuje jego organizm. Wnioski te mogą być wykorzystane na kolejnych zajęciach dotyczących konstruowania jadłospisów.