Scenariusz zajęć

Autor: Agata Jarszak‑Tyl, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Sole a budownictwo

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

XI. Zastosowania wybranych związków nieorganicznych. Uczeń:

5) pisze wzory hydratów i soli bezwodnych (${\text{CaSO}}_4$, ${\text{(CaSO}}_4{\text{)}}_2{\text{·H}}_2\text{O}$ i ${\text{CaSO}}_4{\text{·2H}}_2\text{O}$); podaje ich nazwy mineralogiczne; opisuje różnice we właściwościach hydratów i substancji bezwodnych; przewiduje zachowanie się hydratów podczas ogrzewania i weryfikuje swoje przewidywania doświadczalnie; wymienia zastosowania skał gipsowych; wyjaśnia proces twardnienia zaprawy gipsowej; pisze odpowiednie równanie reakcji.

Zakres rozszerzony

XI Zastosowania wybranych związków nieorganicznych. Uczeń:

5) pisze wzory hydratów i soli bezwodnych (${\text{CaSO}}_4$, ${\text{(CaSO}}_4{\text{)}}_2{\text{·H}}_2\text{O}$ i ${\text{CaSO}}_4{\text{·2H}}_2\text{O}$); podaje ich nazwy mineralogiczne; opisuje różnice we właściwościach hydratów i substancji bezwodnych; przewiduje zachowanie się hydratów podczas ogrzewania i weryfikuje swoje przewidywania doświadczalnie; wymienia zastosowania skał gipsowych; wyjaśnia proces twardnienia zaprawy gipsowej; pisze odpowiednie równanie reakcji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje zastosowania soli w budownictwie i podasz przykłady elementów budynków/konstrukcji wykonanych z soli;

• wyjaśnia jakie właściwości soli sprawiają, że znalazły one zastosowanie w budownictwie;

• proponuje i zapisuje wzory sumaryczne soli, które można wykorzystać w budownictwie.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna;

• problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• metoda rozwiązywania problemów;

• dyskusja dydaktyczna;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca w parach;

• praca indywidualna;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z dostępem do Internetu/smartfony/tablety;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica;

• rzutnik multimedialny;

• aplikacja Mentimeter.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom przykładowe pytanie: Czy sole, a wśród nich chlorek sodu (NaCl), są stosowane w budownictwie? Nauczyciel inicjuje dyskusję, podczas której uczniowie podają przykłady soli stosowanych w budownictwie.

2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie w parach analizują materiał w różnych źródłach informacji, w tym i e‑materiale – na temat soli stosowanych w budownictwie (co to są sole; podaj przykłady soli stosowanych w budownictwie; gdzie mogą mieć zastosowanie sole?). Nauczyciel inicjuje dyskusję. Powrót do pogadanki z fazy wstępnejn, a potem następuje konfrontacja odpowiedzi udzielonych przez uczniów.

2. Uczniowie, pracując w parach, na podstawie e‑materiału wypisują w zeszytach możliwe zastosowania soli w budownictwie, np. chlorku sodu, gipsu palonego. Ponadto, uczniowie wyjaśniają, na czym polega twardnienie zaprawy wapiennej oraz prażenie wapienia.

3. Samodzielna praca z medium bazowym – grafiką interaktywną. Uczniowie  w medium bazowym zastanawiają się nad odpowiedziami do zadanych tam pytań.

4. Uczniowie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia w e‑materiale – zestaw ćwiczeń.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel podsumowuje informacje przedstawione przez uczniów. Następnie sprawdza ich wiedzę. Klasa odpowiada na pytania:

• Co to jest gips krystaliczny?

• Jak przebiega proces otrzymywania wapna gaszonego?

• W jaki sposób przygotowuje się zaprawę gipsową?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Dziś nauczyłem/łam się, że...

• Łatwe było dla mnie...

• Co sprawiało mi trudności...

• Zaskoczyło mnie...

• Przypomniałem/łam sobie, że...

Praca domowa: Nauczyciel prosi uczniów o dokończenie zestawu ćwiczeń interaktywnych.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium

Grafika interaktywna może być wykorzystana podczas przygotowywania się do zajęć oraz do sprawdzianu.

Materiały pomocnicze

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Co to jest gips krystaliczny?

• Jak przebiega proces otrzymywania wapna gaszonego?

• W jaki sposób przygotowuje się zaprawę gipsową?