Scenariusz zajęć

Autor: Elżbieta Korzeniak, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Co to są ponadtlenki i jak są zbudowane

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa

Poziom podstawowy i rozszerzony

Wymagania ogólne

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:

1) opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg procesów chemicznych;

4) wskazuje na związek między właściwościami substancji a ich budową chemiczną.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia budowę jonu ponadtlenkowego;

• wymienia pierwiastki chemiczne tworzące ponadtlenki;

• analizuje budowę podtlenków;

• klasyfikuje związki chemiczne do podtlenków na podstawie ich wzorów sumarycznych i strukturalnych;

• pisze równania reakcji otrzymywania ponadtlenków;

• omawia właściwości ponadtlenków;

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja dydaktyczna;

• pogadanka;

• analiza materiału źródłowego;

• film samouczek;

• ćwiczenia uczniowskie;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca zbiorowa;

• praca w parach;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• rzutnik multimedialny;

• tablica interaktywna/tablica, kreda, pisak.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Co się stanie, jeśli do cząsteczki tlenu zostaną przyłączone dwa elektrony, a co się stanie, gdy zostanie przyłączony jeden?

2. Rozpoznawanie wiedzy potocznej uczniów. Pogadanka na temat budowy ponadtlenków.

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel wyświetla film samouczek, przedstawiający wizualizację budowy przykładowych ponadtlenków na poziomie mikroświata. Uczniowie w trakcie projekcji układają pytania do filmu, które następnie zadają sobie nawzajem. Chętni lub wskazani uczniowie udzielają wypowiedzi, a pozostali uczniowie weryfikują poprawność merytoryczną.

2. Uczniowie w parach wykonują polecenia zawarte w medium bazowym.

3. Uczniowie pracują indywidualnie z e‑materiałem w sekcji „Przeczytaj” i wyszukują informacji na temat właściwości ponadtlenków. Po wyznaczonym czasie, chętne osoby podchodzą do tablicy i zapisują informacje na tablicy. Pozostali uczniowie weryfikują poprawność merytoryczną wypowiedzi.

4. Zapisywanie równań reakcji otrzymywania ponadtlenków – chętni lub wyznaczeni uczniowie zapisują przykładowe równania reakcji chemicznych na tablicy.

5. Zapisywanie równań reakcji ponadtlenków z wodą – chętni lub wyznaczeni uczniowie zapisują przykładowe równania reakcji chemicznych na tablicy.

6. Uczniowie pracują w parach z częścią „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują zadania. Nauczyciel może wyświetlić treść poleceń na tablicy multimedialnej. Po każdym przeczytanym poleceniu daje uczniom określony czas na zastanowienie się, a następnie chętna osoba z danej pary udziela odpowiedzi/prezentuje rozwiązanie na tablicy. Pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej, proponując ewentualnie swoje pomysły. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej. Ćwiczenia, których uczniowie nie zdążą wykonać podczas lekcji, mogą być zlecone do wykonania w ramach pracy domowej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów, wykorzystując pytania:

• Co to są ponadtlenki?

• Jaki wzór Lewisa ma ponadtlenek potasu?

• W jakiej reakcji można otrzymać ponadtlenek potasu?

• Jakie pierwiastki chemiczne tworzą ponadtlenki?

• Jak zbudowany jest jon ponadtlenkowy?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel, może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia zawarte w zestawie ćwiczeń.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film samouczek może być wykorzystany przez uczniów podczas lekcji bieżącej lub do lekcji powtórkowej. Uczniowie nieobecni na lekcji mogą wykorzystać go jako nadrobienie zaległości i uzupełnienie luk kompetencyjnych.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Co to są ponadtlenki?

• Jaki wzór Lewisa ma ponadtlenek potasu?

• W jakie reakcji można otrzymać ponadtlenek potasu?

• Jakie pierwiastki chemiczne tworzą ponadtlenki?

• Jak zbudowany jest jon ponadtlenkowy?