Scenariusz zajęć

Autor: Anna Daniewicz, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: Chemia

Temat: Jakim reakcjom chemicznym ulega ołów?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Poziom podstawowy

Wymagania ogólne

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:

1) opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg procesów chemicznych;

4) wskazuje na związek między właściwościami substancji a ich budową chemiczną.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• definiuje pojęcie pasywacji;

• opisuje właściwości fizyczne i chemiczne ołowiu;

• podaje przykłady minerałów, których składnikiem jest ołów;

• pisze równania reakcji, jakim ulega ołów.

Strategia nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja dydaktyczna;

• burza mózgów;

• ćwiczenia uczniowskie;

• analiza materiału źródłowego;

• prezentacja multimedialna;

• technika zdań podsumowujących.

Formy zajęć:

• praca zbiorowa;

• praca w grupach;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• rzutnik multimedialny;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• podręczniki.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje treści zawarte we wprowadzeniu e‑materiału, włącza uczniów do dyskusji. Przykładowe pytania: Gdzie ołów w starożytności miał zastosowanie? Czy ludzie z tego okresu wiedzieli o jego właściwościach? Jakie działanie ma ołów na organizmy stałocieplne? Jakimi właściwościami fizycznymi charakteryzuje się ołów?

2. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół właściwości chemicznych ołowiu.

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy zadaniowe:

• I grupa – występowanie ołowiu w przyrodzie, właściwości fizyczne ołowiu, wpływ ołowiu na organizm człowieka;

• II grupa – właściwości chemiczne ołowiu oraz reakcje chemiczne, którym ulega ten pierwiastek.

• Uczniowie przygotowują prezentacje multimedialne. W tym celu korzystają z wszelkich dostępnych źródeł informacji, w tym z e‑materiału i grafiki interaktywnej. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów, wspiera ich.

2. Po upływie wyznaczonego czasu liderzy przedstawiają rezultaty pracy swoich grup na forum klasy. Wszyscy uczniowie mogą komentować propozycje grup, dopytując o kwestie nieprecyzyjne i niezrozumiałe. Powrót do efektów burzy mózgów z fazy wstępnej i uzupełnienie propozycji uczniów (jeżeli to konieczne).

3. Uczniowie samodzielnie rozwiązują zadania zawarte w medium, a po ich wykonaniu chętni uczniowie podają propozycje swoich rozwiązań. Pozostali uczniowie i nauczyciel weryfikują poprawność merytoryczną wypowiedzi.

4. Uczniowie pracują w parach z częścią „sprawdź się”. Uczniowie wykonują zadania. Nauczyciel może wyświetlić treść poleceń na tablicy multimedialnej. Po każdym przeczytanym poleceniu nauczyciel daje uczniom określony czas na zastanowienie się, a następnie chętny uczeń z danej pary udziela odpowiedzi/prezentuje rozwiązanie na tablicy. Pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej, proponując ewentualnie swoje pomysły. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej. Ćwiczenia, których uczniowie nie zdążą wykonać podczas lekcji mogą być zlecone do wykonania w ramach pracy domowej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania:

• W jakich minerałach występuje ołów?

• Jakimi właściwościami fizycznymi charakteryzuje się ołów?

• Jaki wpływ na organizm człowieka ma ołów?

• Jakim reakcjom ulega ołów?

• Czym jest pasywacja?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Czego dziś się nauczyłem/łam...

• Co było dla mnie łatwe...

• Co sprawiło mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Grafika interaktywna może być wykorzystana przez uczniów podczas samodzielnej pracy na lekcji lub przed wykonaniem ćwiczeń dołączonych do medium. Medium może być również wykorzystane podczas odrabiania zadania domowego. Również uczniowie nieobecni na lekcji mogą wykorzystać to medium do samodoskonalenia.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• W jakich minerałach występuje ołów?

• Jakimi właściwościami fizycznymi charakteryzuje się ołów?

• Jaki wpływ na organizm człowieka ma ołów?

• Jakim reakcjom ulega ołów?

• Czym jest pasywacja?