Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Maciej Kałaska
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Skutki głodu i niedożywienia oraz sposoby walki z głodem
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa IV/V
Podstawa programowa
XXII. Zróżnicowanie jakości życia człowieka w wybranych regionach i krajach świata: potrzeby żywieniowe, zagrożenie życia, rozmieszczenie chorób, poczucie bezpieczeństwa, potrzeby edukacyjne.
Uczeń:
2) porównuje i wyjaśnia strukturę spożycia żywności w państwach wysoko i słabo rozwiniętych oraz omawia skutki głodu rzeczywistego i utajonego;
3) analizuje poziom zaspokojenia potrzeb żywieniowych mieszkańców różnych regionów świata, formułuje i weryfikuje hipotezy dotyczące przyczyn tego zróżnicowania oraz podaje propozycje ograniczenia zjawiska głodu i niedożywienia na świecie.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
definiuje pojęcia związane z głodem i niedożywieniem,
przedstawia skutki głodu i niedożywienia,
wskazuje sposoby walki z głodem i niedożywieniem w skali lokalnej i krajowej,
proponuje sposoby ograniczenia zjawiska głodu i niedożywienia w skali globalnej.
Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)
Metody i techniki nauczania: odwrócona klasa, IBSE, blended learning, metaplan
Formy pracy: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, zeszyt przedmiotowy, papier, materiały do pisania, mapa polityczna Afryki, mapa świata, atlasy geograficzne
Materiały pomocnicze
Kasprowicz D., Bezpieczeństwo żywnościowe i niedożywienie w Afryce Subsaharyjskiej – nowe kierunki i trendy, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2015, nr 96 (1), s. 84–89. Dostępne w internecie: phie.pl (dostęp 16.07.2021).
Kołodziejczak M., Andrzejewska A., Typologia krajów świata ze względu na sytuację żywnościową ludności, „Journal of Agrobusinessand Rural Deelopment” 2016, nr 40 (2), s. 315–324. Dostępne w internecie: yadda.icm.edu.pl (dostęp 17.07.2021).
Prawo do żywności, Bodzan M. i in. (red.), Polska Akcja Humanitarna, Warszawa 2013. Dostępne w internecie: pah.org.pl (dostęp 16.07.2021).
PRZEBIEG LEKCJI
Przed lekcją uczniowie powinni zapoznać się z wprowadzeniem do e‑materiału oraz sekcją „Przeczytaj”. Nauczyciel może poprosić uczniów o zapoznanie się także z innymi e‑materiałami dotyczącymi głodu i niedożywienia na świecie.
Faza wprowadzająca
Wprowadzenie do tematyki zajęć. Uczniowie we wspólnej, krótkiej dyskusji, starają się zidentyfikować regiony na świecie dotknięte problemem głodu i niedożywienia, dyskutują o przyczynach głodu na świecie.
Nauczyciel przedstawia cele lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel dzieli uczniów na 4 grupy, rozdaje każdej po jednej historii związanej z problemem niedożywienia (wskazana w materiałach pomocniczych publikacja Prawo do żywności, s. 26–27).
Nauczyciel prosi każdą z grup, aby wykonała metaplan stanowiący studium przypadku danej historii. Metaplan powinien zawierać: określenie problemu, określenie przyczyn problemu, skutki problemu, sposoby zapobiegania skutkom problemu, sposoby walki z przyczynami problemu. Nauczyciel prosi uczniów, by zwrócili uwagę zwłaszcza na propozycje działań pomocowych.
Nauczyciel weryfikuje poprawność wykonanych prac, wybrani uczniowie prezentują wyniki na forum klasy.
Nauczyciel opowiada uczniom o rzeczywistych projektach, których celem jest poprawa dostępu do żywności w opisywanych wcześniej sytuacjach (wskazana w materiałach pomocniczych publikacja Prawo do żywności, s. 28).
Pogadanka o skutkach niedożywienia i głodu na świecie. Każdy z uczniów rozwiązuje 2. ćwiczenie interaktywne z sekcji „Sprawdź się”.
Dyskusja uczniów o innych niż przedstawione w metaplanie sposobach walki z głodem i niedożywieniem na świecie. Uczniowie korzystają z informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj” e‑materiału. Następnie w parach ławkowych rozwiązują pozostałe ćwiczenia interaktywne.
Na zakończenie każdy uczeń samodzielnie próbuje swoich sił w grze edukacyjnej zawartej w e‑materiale.
Faza podsumowująca
Przypomnienie celów lekcji.
Podsumowanie wiedzy zaprezentowanej na lekcji.
Utrwalenie najważniejszych pojęć, szczególnie tych, które sprawiały uczniom najwięcej problemów podczas zajęć.
Ocena pracy uczniów podczas lekcji.
Praca domowa
Praca pisemna na temat sposobów walki z głodem. Co sam(a) mogę zrobić, aby walczyć z głodem na świecie? Czy moja postawa proekologiczna może przyczynić się do ograniczenia problemu głodu i niedożywienia? Uzasadnij swoją odpowiedź.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Gra edukacyjna może zostać wykorzystana podczas lekcji poświęconej wpływowi rolnictwa na środowisko przyrodnicze (zakres podstawowy: XIII. 3). Może znaleźć zastosowanie na zajęciach dotyczących różnych typów rolnictwa oraz rolnictwa ekologicznego (zakres rozszerzony: X. 1, X. 2).