Autor: Sebastian Rajewicz

Przedmiot: historia

Temat: Chiny w cieniu Mao Zedonga

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

zakres rozszerzony

LI. Świat po II wojnie światowej. Początek zimnej wojny.

Uczeń:

4) omawia przemiany w Chinach po II wojnie światowej; charakteryzuje system maoistowski;

Wiodące kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje reformy przeprowadzone w Chinach po zakończeniu II wojny światowej;

• wyjaśnia uwarunkowania Wielkiego Skoku i rewolucji kulturalnej;

• ocenia polityczne, gospodarcze i społeczne koszty przedsięwzięć Mao Zedonga.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• pogadanka,

• praca z tekstem i audiobookiem.

Formy pracy:

• praca indywidualna,

• praca w parach,

• praca w grupach,

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją:

Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy, które prosi o zapoznanie się z treścią e‑materiału dotyczącą: grupa 1 – powojennych reform w ChRL, grupa 2 – Wielkiego Skoku, grupa 3 – rewolucji kulturalnej.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel prosi uczniów o wymienienie poznanych przywódców XX‑wiecznych reżimów totalitarnych i podanie szacowanej liczby ofiar ich działalności.

2. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji: omówienie działalności Mao Zedonga, której skutki spowodowały śmierć co najmniej 50 mln ludzi.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel pisze na tablicy słowo „totalitaryzm” i prosi o wyjaśnienie terminu. Po krótkiej dyskusji rysuje trzy strzałki odchodzące od zapisanego słowa. Pierwsza strzałka prowadzi do słowa „polityka”, druga – „gospodarka”, trzecia – „kultura”.

2. Nauczyciel prosi każdą z grup, aby po krótkiej dyskusji we własnym gronie przedstawiła reformy w wymienionych dziedzinach, które zostały wprowadzone w przypisanych okresach (kolejno): powojennym, Wielkiego Skoku i rewolucji kulturalnej. Nauczyciel powinien dopilnować, aby wszystkie reformy, pojęcia historyczne, kampanie rządu chińskiego etc. zostały zdefiniowane przez członków danej grupy. Aktywizuje wszystkich członków grupy, prosząc, aby jedna osoba wymieniała, inna wyjaśniała, jeszcze inna doprecyzowywała wypowiedź poprzednika. Zachęca członków innych grup do zadawania pytań: dlaczego? jak to przebiegało? jaki miało skutek? Innym podpowiada, że mogą ilustrować swoje wypowiedzi, posiłkując się zdjęciami i grafikami z e‑materiału. Na koniec podsumowuje wypowiedzi każdej z grup, odwołując się do schematu narysowanego na tablicy.

3. Nauczyciel odtwarza w klasie audiobook. Wcześniej prosi uczniów o przeczytanie na głos dwóch poleceń, które mają na celu ułatwienie analizy materiału dźwiękowego: 1) Na podstawie audiobooka scharakteryzuj skalę i środki przemocy, które wypracował reżim komunistyczny w trakcie Wielkiego Skoku.; oraz 2) Odwołując się do własnej wiedzy, wyjaśnij, dlaczego reżim komunistyczny zdecydował się na wprowadzenie terroru na taką skalę. Do czego reżim mógł się odwoływać, aby zmotywować ludzi do pracy? Co mogło ludzi zniechęcać do dalszej pracy?

4. Po wysłuchaniu audiobooka nauczyciel rozpoczyna dyskusję, ewentualnie poleca każdemu udzielenie pisemnej odpowiedzi na wymienione wyżej pytania.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi każdą z grup o stworzenie listy terminów, wydarzeń, reform etc. po to, by ułatwić członkom innych grup rozeznanie się w materiale. Następuje odwrócenie ról: członek danej grupy wymienia pojęcie ze „swojego okresu” i prosi członka innej grupy o podanie definicji.

2. Nauczyciel podsumowuje pracę wybranej grupy oraz całego zespołu klasowego.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia zamieszczone w e‑materiale.

Materiały pomocnicze:

Dikötter F., Rewolucja kulturalna. Historia narodu 1962–1976, tłum. B. Gadomska, Wołowiec 2018.

Dikötter F., Tragedia wyzwolenia. Historia rewolucji chińskiej 1945–1957, tłum. B. Gadomska, Warszawa 2016.

Dikötter F., Wielki głód. Tragiczne skutki polityki Mao 1958–1962, tłum. B. Gadomska, Wołowiec 2013.

Færøvik T., Mao. Cesarstwo cierpienia, tłum. E. Partyga, Warszawa 2018.

Polit J., Chiny, Warszawa 2004.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Audiobook może być wykorzystany w ramach zadania domowego do analizy skali i środków przemocy wprowadzonych przez reżim Mao Zedonga.