Autor: Justyna Szymańska

Temat: Typy kultury

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

II. Różnorodność kulturowa. Uczeń:

6) analizuje na przykładach zjawisk kulturowych cechy kultury masowej;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie pojęcia kultura;

• rozróżnia typy współczesnej kultury;

• charakteryzuje różnorodność kulturową i wskazuje jej rodzaje: kultura masowa, wysoka, narodowa, ludowa, uniwersalna;

• analizuje na wybranych przykładach cechy kultury masowej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• śniegowa kula;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie tematem. Uczniowie podczas dyskusji przedstawiają własne interpretacje opinii Johanna Gottfrieda von Herdera: Nie ma nic bardziej nieokreślonego niż słowo kultura

2. Wprowadzenie uczniów w temat lekcji: „Typy kultury” i omówienie celów zajęć.

Faza realizacyjna:

1. Śniegowa kula. Uczniowie w parach przygotowują odpowiedź na pytanie: „Jak według was brzmi definicja kultury?”. Następnie łączą się w czwórki, porównują swoje pomysły, dyskutują i tworzą wspólną wersję propozycji. W kolejnym kroku łączą się w ósemki i coraz liczniejsze grupy, aż powstanie ogólnoklasowa odpowiedź.

2. Następnie weryfikują i uzupełniają klasową definicję o informacje zawarte w e‑materiale.

3. Podział klasy na grupy. Każda z nich opracowuje fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”:

• gr. 1 – kultura wysoka;

• gr. 2 – kultura masowa;

• gr. 3 – kultura narodowa;

• gr. 4 – kultura ludowa;

• gr. 5 – kultura uniwersalna.
  Po zakończeniu pracy przedstawiciele zespołów prezentują przydzielone zagadnienie. Pozostali uczniowie sporządzają notatki, mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

3. Dyskusja na temat makdonaldyzacji kultury oraz klasyfikacja kultury według Margaret Mead. Wybrane osoby przedstawiają wnioski i podsumowanie.

4. Wirtualny spacer. Po zapoznaniu się z materiałem uczniowie w parach wykonują dołączone do niego ćwiczenie 1. Chętne/wybrane pary przedstawiają swoje odpowiedzi na forum.

5. Praca ze schematem. Na podstawie zawartych w nim informacji uczniowie tworzą notatkę w formie mapy pojęć. Następnie wykonują polecenia i ćwiczenia dołączone do materiału.

6. Dyskusja na temat: „Czy kultura masowa wypiera inne typy kultur? Czy jest dla nich zagrożeniem?”. Uczniowie przedstawiają swoje argumenty, kontrargumenty i opinie. Na zakończenie chętna/wybrana osoba dokonuje podsumowania.

Faza podsumowująca:

1. Zespół klasowy rozwiązuje ćwiczenia – od najprostszych do najtrudniejszych. Każdy z uczniów robi to samodzielnie. Po ustalonym czasie wybrane osoby przedstawiają odpowiedzi, a reszta klasy wspólnie ustosunkowuje się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.

2. Wybrana/chętna osoba ponownie odczytuje temat lekcji, następnie podsumowuje zajęcia, wskazując, czego się dowiedziała.

Praca domowa:

1. Napisz krótką notatkę, uwzględniając w niej najistotniejsze informacje dotyczące zagadnień poruszanych na zajęciach.

Materiały pomocnicze:

• Kultury prefiguratywne w życiu młodzieży, 13.05.2013 r., cestakzivotu.eu.

• Pac‑Man, czyli „jeść kłapiąc ustami”, 22.05.2020 r., polskieradio.pl.

• Słownik kultury, red. K. Maniak, Kraków 2016.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Spacer wirtualny + Schemat” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.