Autor: Anna Juwan

Temat: Zasięgi i formy rozmieszczenia organizmów

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Omówisz różne typy rozmieszczenia przestrzennego osobników kilku gatunków.

• Wyjaśnisz, jakie zalety i jakie wady może mieć rozmieszczenie skupiskowe.

• Wykażesz zależność pomiędzy warunkami środowiskowymi a sposobem rozmieszczenia różnych gatunków.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• analiza grafiki interaktywnej;

• gra dydaktyczna;

• mapa pojęć.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Zasięgi i formy rozmieszczenia organizmów”. Prosi uczniów o zapoznanie się z treściami zawartymi w sekcji „Przeczytaj” oraz grafiką w sekcji „Grafika interaktywna I” i wykonanie polecenia nr 1 do multimedium (uczniowie mają za zadanie wyszukać w dostępnych źródłach przykłady dwóch gatunków dla każdego rodzaju przestrzennego rozmieszczenia osobników w populacji). Dodatkowo uczniowie przynoszą na zajęcia fotografie przedstawiające dany rodzaj rozmieszczenia na przykładzie wybranego gatunku.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla cele zajęć z sekcji „Wprowadzenie”, a następnie wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Wybrani uczniowie odczytują swoje odpowiedzi do polecenia nr 1 z sekcji „Grafika interaktywna I” i prezentują przygotowane ilustracje.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie zapisują na kartkach minimum pięć pytań do treści zawartych w e‑materiale. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Uczniowie dzielą się na 5‑osobowe grupy, losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

2. Praca z multimedium („Grafika interaktywna I”). Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika multimedium. Uczniowie odczytują polecenie nr 2 (w którym mają za zadanie porównać podane typy rozmieszczenia przestrzennego osobników na danym terenie, uwzględniając korzyści i zagrożenia dla poszczególnych osobników) oraz polecenie nr 3 (dotyczące zależności pomiędzy warunkami środowiskowymi a sposobem rozmieszczenia gatunku) i wykonują je w parach. Następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.

3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie, w 5‑osobowych grupach, rozwiązują polecenia od 1 do 3 z sekcji „Grafika interaktywna II” (uczniowie mają za zadanie wyjaśnić, jaki jest związek pomiędzy zasięgiem występowania ziemniaka i stonki ziemniaczanej, jaki wpływ na zasięg występowania stonki ziemniaczanej miała działalność człowieka oraz w jakiej strefie klimatycznej naturalnie występował ziemniak). Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W tym kontekście dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji oraz wyjaśnia wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj mapę pojęć podsumowującą zajęcia.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Grafika interaktywna I” do podsumowania lekcji.