Dla nauczyciela

Autor: Anna Juwan

Przedmiot: Biologia

Temat: Zasięgi i formy rozmieszczenia organizmów

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
X. Ekologia. Uczeń:
5) charakteryzuje populację, określając jej cechy (liczebność, zagęszczenie, struktura przestrzenna, wiekowa i płciowa); dokonuje obserwacji cech populacji wybranego gatunku;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XVII. Ekologia.
2. Ekologia populacji. Uczeń:
2) charakteryzuje populację, określając jej cechy (liczebność, zagęszczenie, struktura przestrzenna, wiekowa i płciowa); dokonuje obserwacji cech populacji wybranego gatunku;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Omówisz różne typy rozmieszczenia przestrzennego osobników kilku gatunków.

  • Wyjaśnisz, jakie zalety i jakie wady może mieć rozmieszczenie skupiskowe.

  • Wykażesz zależność pomiędzy warunkami środowiskowymi a sposobem rozmieszczenia różnych gatunków.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem komputera;

  • ćwiczenia interaktywne;

  • analiza grafiki interaktywnej;

  • gra dydaktyczna;

  • mapa pojęć.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Zasięgi i formy rozmieszczenia organizmów”. Prosi uczniów o zapoznanie się z treściami zawartymi w sekcji „Przeczytaj” oraz grafiką w sekcji „Grafika interaktywna I” i wykonanie polecenia nr 1 do multimedium (uczniowie mają za zadanie wyszukać w dostępnych źródłach przykłady dwóch gatunków dla każdego rodzaju przestrzennego rozmieszczenia osobników w populacji). Dodatkowo uczniowie przynoszą na zajęcia fotografie przedstawiające dany rodzaj rozmieszczenia na przykładzie wybranego gatunku.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla cele zajęć z sekcji „Wprowadzenie”, a następnie wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

  2. Wybrani uczniowie odczytują swoje odpowiedzi do polecenia nr 1 z sekcji „Grafika interaktywna I” i prezentują przygotowane ilustracje.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z tekstem. Uczniowie zapisują na kartkach minimum pięć pytań do treści zawartych w e‑materiale. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Uczniowie dzielą się na 5‑osobowe grupy, losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

  2. Praca z multimedium („Grafika interaktywna I”). Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika multimedium. Uczniowie odczytują polecenie nr 2 (w którym mają za zadanie porównać podane typy rozmieszczenia przestrzennego osobników na danym terenie, uwzględniając korzyści i zagrożenia dla poszczególnych osobników) oraz polecenie nr 3 (dotyczące zależności pomiędzy warunkami środowiskowymi a sposobem rozmieszczenia gatunku) i wykonują je w parach. Następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.

  3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie, w 5‑osobowych grupach, rozwiązują polecenia od 1 do 3 z sekcji „Grafika interaktywna II” (uczniowie mają za zadanie wyjaśnić, jaki jest związek pomiędzy zasięgiem występowania ziemniaka i stonki ziemniaczanej, jaki wpływ na zasięg występowania stonki ziemniaczanej miała działalność człowieka oraz w jakiej strefie klimatycznej naturalnie występował ziemniak). Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W tym kontekście dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji oraz wyjaśnia wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

  1. Wykonaj mapę pojęć podsumowującą zajęcia.

Materiały pomocnicze:

  • Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

  • „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

  • Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Grafika interaktywna I” do podsumowania lekcji.

Grafika interaktywna II