Autor: Dorota Czarny

Przedmiot: historia

Temat: W przededniu rewolucji. Francja Ludwika X

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

zakres podstawowy

XXV. Rewolucje XVIII w. 

Uczeń: 

3) wyjaśnia przyczyny i opisuje skutki rewolucji francuskiej;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe, 

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• ocenia, które reformy mogły poprawić sytuację Francji za panowania Ludwika XVI i wyjaśnia, dlaczego żadna z nich nie została wprowadzona;

• analizuje wydatki publiczne Francji oraz wydatki królewskiego dworu;

• rozstrzyga, z jakimi problemami borykali się mieszkańcy XVIII‑wiecznego Paryża;

• odtwarza pierwsze spory zwolenników i przeciwników szczepień.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja,

• praca z mapą,

• rozmowa nauczająca,

• metoda rybiego szkieletu.

Formy zajęć:

• praca indywidualna,

• praca w grupach,

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda,

• flipcharty i markery.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

Uczniowie mają za zadanie przeanalizować mapę interaktywną i grupy społeczne, które zamieszkiwały Francję w XVIII w. Czym się zajmowały i z jakimi trudnościami się zmagały?

Faza wstępna

1. Uczniowie zostają zapoznani z tematem lekcji i celami.

2. Nauczyciel prosi o przedstawienie obrazu XVIII‑wiecznej Francji na podstawie mapy i przygotowanej przez uczniów charakterystyki społeczeństwa. Wybrani uczniowie lub zgłaszający się na ochotnika omawiają pracę własną, jedna osoba może notować najważniejsze punkty na tablicy.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Prosi, aby uczniowie wybrali spośród siebie liderów grup. Przedstawiciele grup losują postacie historyczne, które w XVIII w. we Francji miały za zadanie usprawnić funkcjonowanie państwa (Anne Turgot, Jacques Necker, Charles de Calonne). Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem, skupiając się szczególnie na postaci wylosowanej do opracowania.

2. Poszczególne grupy otrzymują markery i arkusze, na których uczniowie będą opisywać, w jaki sposób wylosowana przez nich postać chciała poprawić sytuację we Francji.

3. Nauczyciel zapisuje na tablicy pytania, na które muszą odpowiedzieć uczniowie:

• Jaki plan / program miał ………….? (każda grupa wpisuje wylosowane przez siebie nazwisko postaci historycznej)

• Jaki był odbiór społeczeństwa?

• Jakie były skutki jego działań?

4. Każda grupa swoje notatki może robić w dowolny sposób, np. w postaci mapy myśli, wypunktowania, tabeli itp. Ważne jest, aby każda grupa uwzględniła wszystkie zagadnienia.

5. Nauczyciel po wyznaczonym czasie prosi uczniów o odłożenie markerów i chwilę uwagi. Wyznaczona osoba lub chętna krótko przedstawia sytuację, w jakiej znalazła się Francja w XVIII w. Następnie poszczególne grupy omawiają sposoby, w jakie chciano poprawić sytuację w kraju, i skutki, jakie one przyniosły – prezentując efekty swojej pracy na forum klasy. Pozostali uczniowie przysłuchują się wystąpieniom.

6. Po prezentacji uczniowie dzielą się swoimi wrażeniami, uwagami i dyskutują. Nauczyciel podsumowuje wystąpienia uczniów.

Faza podsumowująca

1. Na zakończenie lekcji nauczyciel prosi uczniów, aby omówili główne przyczyny problemów, z jakimi borykali się Francuzi. W tym celu będą pracować metodą rybiego szkieletu. Nauczyciel rysuje na tablicy uproszczony szkielet ryby – w razie potrzeby objaśnia metodę. W głowie ryby zapisuje wspomniany problem do przeanalizowania, natomiast na głównych „ościach” – podstawowe czynniki społeczne, polityczne, gospodarcze, które zadecydowały o sytuacji w kraju. Na koniec chętni uczniowie formułują wnioski do lekcji.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia.

2. Wyobraź sobie, że jesteś jedną z postaci opisanych w e‑materiale (na mapie interaktywnej). Opisz jeden dzień z życia takiej postaci. Możesz sięgnąć po dodatkowe informacje w innych źródłach.

Materiały pomocnicze:

Sebastian Mercier, Obraz Paryża, oprac. i tłum. Anna Jakubiszyn‑Tatarkiewiczowa, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1959, s. 221–222.

Jan Baszkiewicz, Historia Francji, oprac. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1999, s. 266.

Emanuel Rostworowski, Historia Powszechna. Wiek XVIII, wyd. 4, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, s. 590–591.

Artur Young, O gospodarce i społeczeństwie francuskim w przededniu rewolucji, [w:] Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i studentów, oprac. Melania Sobańska‑Bondaruk, Stanisław Bogusław Lenard, Warszawa 1997, s. 484.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Multimedium może posłużyć do przygotowania przez uczniów projektu w formie prezentacji multimedialnej lub plakatu przedstawiającego panującą sytuację we Francji.