Sprawdź się
Zapoznaj się z poniższymi źródłami, a następnie wykonaj polecenia.
Źródło A
Fragment drzewa genealogicznego dynastii Burbonów
Źródło B
Fragment 1
Historia FrancjiTymczasem […] zaczęły się we Francji eksperymenty Szkota Johna Lawa, który zdołał pozyskać zaufanie regenta. Law, mieszanina hochsztaplera i proroka, przekonywał sfery rządzące, że nie należy się przerażać wysokością zadłużenia skarbu. Sekret bowiem wyjścia z impasu polega na przezwyciężeniu głodu pieniądza, na wyrwaniu interesów z chronicznego marazmu, na rozgrzaniu koniunktury, przyśpieszeniu obiegu pieniężnego.
Źródło: Jan Baszkiewicz, Historia Francji, oprac. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1999, s. 266.
Fragment 2
Historia Francji[…] wysłannik Amerykanów w Paryżu, Beniamin Franklin, przyjmowany był entuzjastycznie; markiz de La Fayette wziął udział w walce z angielską tyranią. W 1778 r. podpisano traktat przyjaźni francusko‑amerykańskiej; Francja oficjalnie zaczęła wojnę z Anglikami na morzu, w Indiach […] i na Antylach, ale przede wszystkim w samej Ameryce […]; wojna amerykańska kosztowała Francję 2 mld liwrów.
Źródło: Jan Baszkiewicz, Historia Francji, oprac. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1999, s. 266.
Fragment 3
Historia Francji[…] w 1763 r., wśród ogólnego wyczerpania stron wojujących, dobiegła końca wojna […]; traktat paryski między Francją i Wielką Brytanią osłabił francuskie imperium kolonialne. Kanada przypadła Anglikom; Luizjanę Francja scedowała Hiszpanom, by ich pocieszyć po utracie Florydy, którą także zagarnęła Anglia. Stracony był Senegal i kilka francuskich wysp na Antylach.
Źródło: Jan Baszkiewicz, Historia Francji, oprac. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1999, s. 266.
W 1788 r. zadłużenie Francji wyniosło ok. 5 mld liwrów, a roczny deficyt 126 mln. Opinia publiczna winą obarczała dwór, zwłaszcza królową. Do Marii Antoniny przyklejono etykietkę „Pani Deficyt”.
Zapoznaj się z tabelą i wykonaj polecenie.
Wydatki publiczne we Francji w 1786 r. | (w mln liwrów) |
|---|---|
Obsługa długu | 177 |
Armia, flota i dyplomacja | 88,5 |
Publiczne cele cywilne (w tym wydatki administracyjne) | 67,26 |
Wydatki króla i dworu | 21,24 |
Razem | 354 |
Indeks dolny Źródło: Emanuel Rostworowski, Historia Powszechna. Wiek XVIII, wyd. 4, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, s. 590–591. Indeks dolny koniecŹródło: Emanuel Rostworowski, Historia Powszechna. Wiek XVIII, wyd. 4, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, s. 590–591.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wskaż poprawne dokończenia zdań.
O gospodarce i społeczeństwie francuskim w przededniu rewolucji10 czerwca […]. W całym kraju córki i żony wieśniaków nie noszą ani obuwia, ani pończoch, rolnicy nie noszą przy pracy ani drewniaków, ani innego obuwia. Jest to nędza, która podrywa podstawy dobrobytu narodu, szerokie bowiem spożycie ze strony biednych powoduje ważniejsze skutki niż spożycie ze strony bogatych, a zamożność narodu oparta jest przecież na obrotach i spożyciu […]. 14 października. Byłem w opactwie benedyktynów w Saint‑Germain, by zobaczyć słupy z marmuru afrykańskiego itp. Jest to najbogatsze opactwo Francji: opat ma 300 000 liwrów rocznego dochodu. Tracę cierpliwość, gdy widzę dochody w ten sposób podzielone; odpowiada to duchowi wieku X, a nie XVIII. Jakie piękne gospodarstwo można by stworzyć przy pomocy takiego dochodu!
Źródło: Arthur Young, O gospodarce i społeczeństwie francuskim w przededniu rewolucji, [w:] Wiek XVI–XVIII w źródłach, oprac. S.B. Lenard, M. Sobańska-Bondaruk, Warszawa 1997, s. 484.
Zapoznaj się z fragmentem tekstu źródłowego i odpowiedz na pytania.
Dyskusja ze Strażą Pieczęci na temat likwidacji szarwarkówMonarcha po to jest wyniesiony ponad wszystkich, by wszystkim zapewnił szczęście: […] jest on depozytariuszem władzy publicznej, by sprawiedliwością utrzymywać każdego na wewnątrz, zaś orężem bronić jej na zewnątrz. Ponieważ wydatki rządu mają za przedmiot interes wszystkich, przeto wszyscy winni się na nie składać: im więcej korzyści zapewnia komuś społeczeństwo, tem bardziej winien on poczytywać sobie za zaszczyt uczestniczenie w jego ciężarach. Z tego punktu widzenia trudno uznać przywileje podatkowe szlachty za słuszne. Rozważywszy tę sprawę ze stanowiska ludzkości, trudno się cieszyć, będąc zwolnionym od podatków z tytułu szlachectwa, widząc jak poborca podatków opróżnia ostatni garnek wieśniaka. Rozważając ją ze stanowiska korzyści politycznej i siły narodu, widzi się najpierw, że jeżeli warstwa uprzywilejowana jest nazbyt liczna i posiada znaczną część bogactw, a wydatki państwa pochłaniają wielką sumę, tedy może się zdarzyć, że przewyższy ona zdolność płacenia tych, którzy podlegają podatkom. Z tego wynika, że albo rząd zostanie pozbawiony potrzebnych mu środków obrony, albo lud nieuprzywilejowany będzie obarczony ponad swe siły, co z pewnością zuboży i osłabi wkrótce państwo. Wielka liczba uprzywilejowanych bogaczy równa się zatem rzeczywistemu zmniejszeniu sił państwa.
Źródło: Anne Turgot, Dyskusja ze Strażą Pieczęci na temat likwidacji szarwarków, [w:] Teksty źródłowe do nauki historii w szkole średniej. Europa w wieku oświecenia (1715–1789), t. 41, oprac. J. Feldman, Kraków 1924, s. 27–28.