SCENARIUSZ LEKCJI

Autorzy: Małgorzata Luc, Jacek Szmańda

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Rodzaje wód podziemnych w Polsce a warunki klimatyczne i geologiczne terenu

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa

IV. Dynamika procesów hydrologicznych: ruchy wody morskiej, wody podziemne i źródła, ustroje rzeczne, typy jezior.

Uczeń:

2) wyróżnia rodzaje wód podziemnych, w tym występujących w okolicy szkoły oraz wyjaśnia powstawanie źródeł;

3) przedstawia uwarunkowania występowania wód podziemnych oraz ich znaczenie gospodarcze.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• poznaje typy wód podziemnych,

• ocenia wpływ klimatu na termikę i właściwości wód podziemnych,

• ocenia wpływ warunków geologicznych na termikę i właściwości wód podziemnych,

• analizuje i identyfikuje typy wód podziemnych na podstawie ich cech termicznych i właściwości chemicznych,

• dostrzega prawidłowości we wpływie klimatu i warunków geologicznych na cechy wód podziemnych.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: rozmowa kierowana, dyskusja dydaktyczna, burza mózgów

Formy zajęć: praca indywidualna, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: komputer z dostępem do internetu, mapy klimatyczne i geologiczne Polski

Materiały pomocnicze

Dowgiałło J. i in. (red.), Słownik hydrogeologiczny, Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 2002.

Pazdro Z., Kozerski B., Hydrogeologia ogólna,Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1990.

Bruno S. (red.), Geograficzny atlas Polski dla szkół średnich, Nowa Era, Warszawa 2009.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć, przypominając podstawowe informacje o obiegu wody w przyrodzie i rodzajach wód (powierzchniowych i podziemnych).

• Następnie informuje uczniów, że celem lekcji jest wskazanie cech i właściwości identyfikacyjnych typów wód podziemnych oraz – w nawiązaniu do poszczególnych typów wód – określenie, który z dwóch czynników, klimat czy warunki geologiczne, ma decydujący wpływ na charakterystykę danego typu wody podziemnej.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z częścią „Przeczytaj” e‑materiału oraz filmem edukacyjnym. Następnie inicjuje rozmowę dotyczącą następujących zagadnień: 1) główne typy wód gruntowych oraz kryteria ich wyodrębniania, 2) najważniejsze cechy danych typów wód gruntowych ze szczególnym uwzględnieniem ich termiki i ogólnych właściwości chemicznych (zanieczyszczenia, stopnia mineralizacji).

• Nauczyciel kieruje rozmową tak, aby uzyskać odpowiedzi na pytanie: „Na jakie cechy i właściwości wód podziemnych mają wpływ klimat i warunki geologiczne?”.

• Uczniowie w ramach burzy mózgów wypowiadają się na temat wpływu warunków klimatycznych i geologicznych na termikę i właściwości chemiczne wód podziemnych.

Faza podsumowująca

• Uczniowie wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”. Nauczyciel czuwa nad poprawnością odpowiedzi uczniów.

• Uczniowie wskazują, na które cechy termiczne i chemiczne poszczególnych typów wód podziemnych (zaskórnych, gruntowych, wgłębnych, w tym artezyjskich i głębinowych) ma wpływ klimat, a na które wpływają warunki geologiczne.

• Przypomnienie celów lekcji.

• Ocena aktywności uczniów podczas zajęć.

Praca domowa

• Wykonaj ćwiczenia 6–8 z bloku „Sprawdź się”.

• Korzystając z e‑materiału oraz dostępnych źródeł informacji, określ, jakie typy wód podziemnych występują w okolicy Twojego miejsca zamieszkania.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Film edukacyjny – uczeń może samodzielnie wskazać związki wód podziemnych i źródeł oraz wymienić czynniki wpływające na zasilanie wód podziemnych: 1) warunki klimatyczne (opady i temperatura powietrza); 2) ukształtowanie i litologia terenu, 3) pokrycie terenu. Film edukacyjny może zostać wykorzystany podczas zajęć dotyczących różnych zagadnień hydrologicznych, np. cyklu hydrologicznego, bilansu wodnego, rozmieszczenia wód powierzchniowych na Ziemi, ustrojów rzecznych etc. (zakres podstawowy: IV. 1; zakres rozszerzony: IV. 2, IV. 3).