Dla nauczyciela
Scenariusz lekcji
Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Zmiana relacji człowiek‑środowisko na różnych etapach rozwoju społeczno‑gospodarczego
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa II
Podstawa programowa
XIII. Człowiek a środowisko geograficzne – konflikty interesów: wpływ działalności człowieka na atmosferę na przykładzie smogu, inwestycji hydrologicznych na środowisko geograficzne, rolnictwa, górnictwa i turystyki na środowisko geograficzne, transportu na warunki życia i degradację środowiska przyrodniczego, zagospodarowania miast i wsi na krajobraz kulturowy, konflikt interesów człowiek – środowisko, procesy rewitalizacji i działania proekologiczne.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wymienia i charakteryzuje etapy rozwoju społeczno‑gospodarczego,
porównuje etapy rozwoju społeczno‑gospodarczego pod kątem relacji człowiek‑środowisko,
charakteryzuje poglądy na relacje człowiek‑środowisko,
ocenia wpływ środowiska przyrodniczego na działalność człowieka,
proponuje przykłady uniezależnienia się człowieka od środowiska przyrodniczego.
Strategie: konektywizm
Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem, JIGSAW
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub/i tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze:
Bibliografia:
Geografia gospodarcza świata, red. I.Fierla, PWE, Warszawa 2003.
Netografia (dostęp: 2.04.2020)
Stadia rozwoju społeczno‑gospodarczego osiągane w rezultacie rozwoju wiedzy [dostęp online, 20.10.2020]
http://195.187.97.25:8080/images/data/skpzk/wydania/No_151_2013/4_Rozdzia_1.pdf#page=10
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Sprawdzenie zadania domowego.
Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie podstawowych wiadomości na temat ostatniej lekcji.
Przedstawienie celów lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel inicjuje dyskusję klasową na poglądów na relacje człowiek – środowisko geograficzne. W tym celu posługuje się wyświetlonym na ekranie fragmentem bloku tekstowego niniejszego e‑materiału.
Następnie nauczyciel kontynuuje dyskusję i nawiązuje do zagadnienia wpływu środowiska przyrodnicze na życie i działalność człowieka. Rysuje na tablicy schemat obrazujący elementy środowiska przyrodniczego mający wpływ na działalność gospodarczą. Chętni uczniowie podchodzą do tablicy i dopisują konkretne elementy środowiska oraz przywołują odpowiednie przykłady.
Nauczyciel dokonuje podziału uczniów na trzy grupy. Każda z grup siada w wyznaczonym przez nauczyciela miejscu w klasie i dostaje od nauczyciela kartkę z zagadnieniem do opracowania. Jeżeli lekcja nie odbywa się w pracowni komputerowej, wówczas uczniowie powinni mieć do dyspozycji tablety lub smartfony, na których będą mogli zapoznać się z niniejszym e‑materiałem. Zagadnienia dla grup (po jednym dla każdej):
Relacje człowiek‑środowisko na etapie przedindustrialnym.
Relacje człowiek‑środowisko na etapie industrialnym.
Relacje człowiek‑środowisko na etapie postindustrialnym.
Po zakończonej pracy nauczyciel tworzy nowe grupy w taki sposób, żeby w nowej grupie znalazła się przynajmniej jedna osoba z każdej z pierwotnych grup. Nowe grupy siadają w wyznaczonym przez nauczyciela miejscu.
Zadaniem uczniów w nowo utworzonych grupach jest przekazanie swojej wiedzy, czyli tego, co ustalili w poprzednich grupach, swoim kolegom i koleżankom. Ich zadaniem jest tak naprawdę nauczyć pozostałych członków swojej nowej grupy danego fragmentu materiału.
Po zakończonym zadaniu uczniowie wracają do pierwotnych zespołów i wymieniają się zdobytymi informacjami.
W następnej kolejności nauczyciel rozpoczyna dyskusję na temat opracowanych zagadnień oraz kwestii Rozwój gospodarczy a środowisko naturalne. Poszczególne grupy biorą udział w dyskusji. Nad jej przebiegiem czuwa nauczyciel.
Nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z bloku ćwiczeń interaktywnych. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują je.
Faza podsumowująca
Nauczyciel wyświetla na ekranie multimedium bazowe i krótko przypomina najważniejsze informacje.
Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.
Praca domowa
Praca pisemna na temat: Relacje ... (imię ucznia) - środowisko przyrodnicze.
Zapoznanie się z treściami zawartymi w e‑materiale, które nie zostały omówione na lekcji.
Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended‑learning).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium: Multimedium bazowe może posłużyć zarówno w trakcie lekcji (w fazie realizacyjnej i podsumowującej), jak i przed lekcją (do strategii odwróconej klasy) oraz po lekcji (w celu utrwalenia wiadomości). Może także znaleźć swoje zastosowanie na lekcji powtórzeniowej, a także na innych lekcjach z zakresu zagadnień Człowiek w środowisku przyrodniczym.