Autor: Joanna Oparek

Przedmiot: Język polski

Temat: Śluby panieńskie jako przykład polemiki z romantycznym wzorcem miłości nieszczęśliwej

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
2. Rozumienie historii literatury i dziejów kultury jako procesu, a także dostrzeganie roli czynników wewnętrznych i zewnętrznych wpływających na ten proces.
3. Rozumienie konieczności zachowania i rozwoju literatury i kultury w życiu jednostki oraz społeczeństwa.
5. Znajomość wybranych utworów z literatury polskiej i światowej oraz umiejętność mówienia o nich z wykorzystaniem potrzebnej terminologii.
II. Kształcenie językowe.
5. Uwrażliwianie na piękno mowy ojczystej, wspomaganie rozwoju kultury językowej, doskonalenie umiejętności posługiwania się poprawną polszczyzną.
IV. Samokształcenie.
2. Doskonalenie umiejętności korzystania z różnych źródeł informacji, w tym zasobów cyfrowych, oceny ich rzetelności, wiarygodności i poprawności merytorycznej.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
3) rozróżnia gatunki epickie, liryczne, dramatyczne i synkretyczne, w tym: gatunki poznane w szkole podstawowej oraz epos, odę, tragedię antyczną, psalm, kronikę, satyrę, sielankę, balladę, dramat romantyczny, powieść poetycką, a także odmiany powieści i dramatu, wymienia ich podstawowe cechy gatunkowe;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
12) w interpretacji utworów literackich odwołuje się do tekstów poznanych w szkole podstawowej, w tym: trenów i pieśni Jana Kochanowskiego, bajek Ignacego Krasickiego, Dziadów cz. II oraz Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, Zemsty Aleksandra Fredry, Balladyny Juliusza Słowackiego;
IV. Samokształcenie.
6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;
Lektura uzupełniająca
16) Aleksander Fredro, Śluby panieńskie;
Zakres rozszerzony
Zalecane dzieła teatralne i filmowe
18) Śluby panieńskie, reż. Andrzej Łapicki;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • scharakteryzuje obraz miłości w Ślubach panieńskich Fredry;

  • zestawi postacie komedii Fredry z bohaterami romantycznymi;

  • przeanalizuje różnice między romantycznym wzorcem miłości a ujęciem Fredry;

  • uzasadni tezę, że Śluby panieńskie stanowią polemikę z romantycznym wzorcem miłości nieszczęśliwej.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed zajęciami:

  1. Nauczyciel inicjuje rozmowę na temat: Jaką miłość opisuje literatura i jak zmienia się to w kolejnych epokach?

  2. Nauczyciel wskazuje na rolę literatury w kształtowaniu obrazu miłości – przywołuje „książki zbójeckie”, na które powołuje się Gustaw z Dziadów.

  3. Uczniowie przynoszą na lekcję utwór Śluby panieńskie Aleksandra Fredry, z którym zapoznają się w określonym czasie przed lekcją.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i wprowadza ich w temat lekcji, nawiązując do wcześniejszej rozmowy. Wraz uczniami ustala cele zajęć i kryteria sukcesu.

  2. Nauczyciel prosi uczniów o wyszukanie cytatów na temat miłości w dramatach romantycznych i zapisanie ich na kartkach samoprzylepnych, które następnie zostają umieszczone na tablicy.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”. 

  2. Nauczyciel zachęca uczniów do odczytania wybranych fragmentów komedii, prezentujących stosunek bohaterów do miłości. 

  3. Uczniowie przechodzą do sekcji mapa myśli i wykonują polecenia 1 i 2. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje. Polecenie 2 może przybrać formę dyskusji moderowanej.

  4. Nauczyciel zachęca uczniów do dyskusji na temat: Jaka wizja miłości jest bliższa współczesnemu człowiekowi – podejście romantyczne, czy ujęcie Fredry? Uczniowie wymieniają się argumentami, a nauczyciel dba o porządek dyskusji.

  5. Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się” i wykonują ćwiczenia 1–8. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje. Ćwiczenia 6 i 8 mogą być wykonane wspólnie w formie dyskusji.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie – na czym polega i jak się wyraża polemika Aleksandra Fredry z romantycznym wzorcem miłości. Inni uczniowie uzupełniają jego wypowiedź.

  2. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat spełnienia kryteriów sukcesu..

  3. Na zakończenie nauczyciel może zaproponować uczniom rozmowę o współczesnych obrazach miłości szczęśliwej i nieszczęśliwej (kino, literatura współczesna).

Praca domowa:

Napisz wypracowanie na temat: Jaki jest współczesny wzorzec miłości i czy można powiedzieć, że w jakiś stopniu odpowiada on poglądom Fredry? Twoja praca powinna się składać z co najmniej 400 słów.

Materiały pomocnicze:

  • https://vod.tvp.pl/website/sluby-panienskie,30803296

  • Marek Bieńczyk, Oczy Dürera. O melancholii romantycznej, Warszawa 2002.

Wskazówki metodyczne

  • Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Mapa myśli” do podsumowania lekcji.