Autorka: Dorota Czarny

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Mniejszości narodowe – przykłady łamania praw mniejszości na świecie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony:

IV. Aspekty etniczne życia społecznego.

Uczeń:

6) analizuje stan przestrzegania praw mniejszości narodowych i etnicznych w Rzeczypospolitej Polskiej i w wybranym państwie.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• przedstawia przykłady łamania praw mniejszości zagwarantowanych w traktatach międzynarodowych, ustawach krajowych i umowach dwustronnych;

• analizuje stan przestrzegania praw mniejszości narodowych i etnicznych w wybranych państwach świata;

• charakteryzuje przyczyny konfliktów zbrojnych o podłożu etnicznym we współczesnym świecie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• mapa myśli;

• wędrujące plakaty;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• dyskusja.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• flipcharty i markery.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

1. Uczniowie zapoznają się z tekstem zawartym w e‑materiale (prócz treści przedstawionej w sekcji „Prezentacja multimedialna”), aby móc w czasie lekcji wykorzystać swoją wiedzę.

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celu lekcji: W jaki sposób są przestrzegane i łamane prawa mniejszości narodowej i etnicznej na świecie oraz na jakim tle powstają konflikty.

2. Uczniowie na podstawie własnych obserwacji i wiedzy tworzą mapę myśli na temat praw, jakie przysługują mniejszościom narodowym w Polsce. Pracują metodą burzy mózgów, zapisując na tablicy wszystkie propozycje. Następnie weryfikują pomysły.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel na podstawie przykładów, jakie zostały podane przez uczniów, zwraca uwagę, że często te prawa są łamane przez władze państwowe.

2. Podział klasy na cztery grupy. Każda z nich ma za zadanie wybrać osobę koordynującą jej prace i zapisać na arkuszu, w jaki sposób łamane są prawa:

• grupa 1 – Polaków na Litwie;

• grupa 2 – Rosjan w Estonii;

• grupa 3 – Tatarów na Krymie;

• grupa 4 – Romów w Unii Europejskiej.

Każda grupa opisuje, jak łamane są prawa poszczególnych mniejszości. Uczniowie pracują metodą wędrujących plakatów: po wypisaniu wszystkich informacji plakat przekazywany jest kolejnej grupie zgodnie z ruchem wskazówek zegara, aż wróci do pierwotnej grupy. Poszczególne grupy uzupełniają wiadomości kolegów i koleżanek.

3. Grupy prezentują efekty pracy na forum klasy i dyskutują. Nauczyciel może wzbogacić wypowiedzi i wiedzę uczniów o swój komentarz.

5. Uczniowie wykonują wskazane ćwiczenia interaktywne jako utrwalenie poznanej wiedzy i sprawdzenie ich umiejętności. Odpowiedzi są wspólnie omawiane w klasie.

6. Nauczyciel przypomina cele lekcji i prosi uczniów o odpowiedź.

Faza podsumowująca

1. Jako podsumowanie zajęć uczniowie zapoznają się z prezentacją multimedialną i wykonują ćwiczenie z mapą.

2. Uczniowie dokonują samooceny pracy na lekcji, a najbardziej aktywni otrzymują oceny.

Praca domowa:

Wykonaj pozostałe ćwiczenia z e‑materiału.

Materiały pomocnicze:

European Union Agency For Fundamental Rights, Drugie Badanie Unii Europejskiej na temat mniejszości i dyskryminacji Romowie – wybrane wyniki, 2018.

Dyrektywa Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzająca w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne, orka.sejm.gov.pl.

Traktat między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Litewską o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy, sporządzony w Wilnie dnia 26 kwietnia 1994 r., isap.sejm.gov.pl .

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie na podstawie multimedium mogą przygotować własne prezentacje multimedialne dotyczące wybranej mniejszości narodowej.