Zgromadzenie ONZ Deklaracja w sprawie praw osób należących do mniejszości narodowych lub etnicznych, religijnych i językowych (Rezolucja 47/135)

Artykuł 2

1. Osoby należące do mniejszości narodowych lub etnicznych, religijnych i językowych (…) mają prawo do korzystania ze swej własnej kultury, do wyznawania i praktykowania swej własnej religii oraz do używania swego własnego języka, publicznie i prywatnie, swobodnie i bez ingerencji lub jakiejkolwiek formy dyskryminacji.

2. Osoby należące do mniejszości mają prawo do zakładania i utrzymywania swych własnych stowarzyszeń.

3. Osoby należące do mniejszości mają prawo do skutecznego uczestnictwa – na szczeblu państwowym i gdzie to jest właściwe, na szczeblu regionalnym – w decyzjach dotyczących mniejszości, do których one należą, lub regionów, w których one mieszkają, w sposób dający się pogodzić z ustawodawstwem państwowym. (…)

5. Osoby należące do mniejszości mają prawo do nawiązywania i utrzymywania, bez jakiejkolwiek dyskryminacji, swobodnych i pokojowych kontaktów z innymi członkami ich grupy oraz z osobami należącymi do innych mniejszości, jak również kontaktów przez granice z obywatelami innych państw, z którymi są połączone więzami narodowymi lub etnicznymi, religijnymi i językowymi.

1 Źródło: Zgromadzenie ONZ, Deklaracja w sprawie praw osób należących do mniejszości narodowych lub etnicznych, religijnych i językowych (Rezolucja 47/135), 10.12.1992 r., dostępny w internecie: libr.sej.gov.pl [dostęp 29.09.2021 r.].

Mariusz Marszewski, Tadeusz A. Olszański Przystosować się, by przetrwać: Tatarzy Krymscy siedem lat po aneksji Krymu

Wszystko wskazuje na to, że Rosja nie chce prowokować masowego sprzeciwu Tatarów Krymskich wobec nowych władz i zależy jej na tym, by na Krymie nie powstał ośrodek antyrosyjskiego islamu. W tym celu Moskwa zdecydowała się spełnić wybrane oczekiwania części Tatarów. Krymskotatarski zyskał status jednego z trzech języków urzędowych. Nie miało to dużego znaczenia praktycznego, ale istotne – symboliczne. W 2015 r. rozpoczęto blokowaną budowę meczetu piątkowego w Symferopolu (jej ukończenie zaplanowano na 2022 r.). Wzniesiono 47 nowych meczetów, a kolejnych 20 właśnie powstaje. Na potrzeby Tatarów Krymskich wydzielono kilka tysięcy działek budowlanych.
(…)
Zachowano szkolnictwo krymskotatarskie – w roku szkolnym 2017/2018 edukację w tym języku pobierało 5,3 tys. uczniów w odrębnych szkołach i klasach, a naukę języka – dalsze 19 tys. Stanowi to jedną trzecią wszystkich niepełnoletnich Tatarów Krymskich i jest to więcej niż przed aneksją – w roku szkolnym 2013/2014 po krymskotatarsku uczyło się (a nie tylko pobierało naukę tego języka) 4,7 tys. uczniów. Zarazem jednak do szkół i klas krymskotatarskich wprowadza się przedmioty wykładane po rosyjsku i wywiera się presję na przenoszenie starszych uczniów do klas rosyjskojęzycznych. (…)
Zgodnie z regułą funkcjonującą w całej Rosji, jaką jest podporządkowanie aktywności obywateli państwu, zostały one skierowane przeciwko różnorakim formom niezależnego życia społecznego Tatarów Krymskich. Wymierzono je więc nie tylko w ich liderów, lecz także w głosicieli nurtów islamu odbieranych przez władze rosyjskie jako radykalne, a jednocześnie uważanych za negatywnie do nich nastawione. Do stosowanych metod należały zarówno porwania niewygodnych osób, których zmaltretowane zwłoki znajdowano wiele dni później (bądź nie znajdowano ich w ogóle), jak i rewizje, kończące się zatrzymaniami i aresztowaniami. Celem nadrzędnym tych działań było nie tyle zastraszenie bezpośrednio szykanowanych, ile całej krymskotatarskiej wspólnoty. Jednocześnie władze lokalne prowadzą politykę dotkliwych i skutecznych biurokratycznych szykan i utrudnień wobec aktywnych społecznie jej członków.

osw Źródło: Mariusz Marszewski, Tadeusz A. Olszański, Przystosować się, by przetrwać: Tatarzy Krymscy siedem lat po aneksji Krymu, 20.04.2021 r., dostępny w internecie: osw.waw.pl [dostęp 18.11.2021 r.].