Autor: Joanna Kalinowska

Temat: Społeczeństwo III Rzeszy. Położenie Żydów w państwie niemieckim w latach 1933‑1939

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, na czym polegał niemiecki mit „noża w plecy” i w jaki sposób wpłynął na niemieckie społeczeństwo po I wojnie światowej.

• omawia okoliczności, w jakich dla wielu Niemców Adolf Hitler stał się mężem opatrznościowym.

• przedstawia ideologię „rasy panów” oraz religijne, kulturowe i polityczne korzenie rasizmu i antysemityzmu.

• omawia przykłady dyskryminacji i eksterminacji Żydów prowadzonej przez Niemcy hitlerowskie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom temat lekcji, nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”. Omawia cele lekcji.

2. Nauczyciel poleca, by uczniowie pracowali w parach i opracowali swoje mapy myśli związane z zagadnieniem społeczeństwa III Rzeszy oraz położenia Żydów. Wybrana osoba z danej pary przedstawia swoje propozycje, ochotnik zapisuje je propozycje na tablicy. Pozostali uczniowie odnoszą się do tych sugestii, uzupełniając je o swoje propozycje i tworząc wspólną mapę.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Nauczyciel dzieli uczniów na 5‑osobowe grupy, które losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

2. Praca z pierwszym multimedium („Film”). Nauczyciel poleca wybranemu uczniowi, aby przeczytał polecenie nr 3: „Wymień przyczyny dojścia do władzy NSDAP”. Poleca uczniom, aby podzielili się na małe grupy (do maksymalnie pięciu osób) i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź. Następnie w podobny sposób uczniowie odpowiadają na polecenie nr 4, wyjaśniając genezę mitu o „nożu wbitym w plecy Niemiec”.

3. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem i wykonują polecenie nr 3: „Wyjaśnij, jaki był cel polityki antyżydowskiej w III Rzeszy w latach 1933‑1939 i czym się ona przejawiała”. Tym razem pracują w parach. Po ustalonym czasie zgłaszają swoje propozycje, nauczyciel weryfikuje ich poprawność.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel wraca do mapy myśli przygotowanej przez uczniów na początku zajęć. Poleca, aby uczniowie uzupełnili ją o pojęcia, zagadnienia, których brakuje, a powinny się na niej znaleźć.

2. Prowadzący wyświetla raz jeszcze na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wybrany uczeń odczytuje cele lekcji, następuje wspólne omówienie: co udało się osiągnąć, do czego warto wrócić, czego nie udało się zrealizować i dlaczego. Później nauczyciel analizuje przebieg lekcji i przeprowadza ewaluację, z której wnioski wykorzysta w przyszłości.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia nr 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

A. Bullock, Hitler. Studium tyranii, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2004.

R. J. Evans, Nadejście Trzeciej Rzeszy, Wydawnictwo Napoleon V, Oświęcim 2017.

J. Tyszkiewicz, E. Czapiewski, Historia powszechna. Wiek XX, PWN, Warszawa 2010.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z filmami, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.