Autor: Stanisław Mrozowicz

Temat: Cywilizacja przemysłowa. Zmiany w transporcie i komunikacji

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, jaki wpływ na życie człowieka miał rozwój komunikacji;

• wymienia ważne wynalazki, które wpłynęły na codzienność człowieka w XIX w.;

• opisuje początki i rozwój kolejnictwa.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Cywilizacja przemysłowa. Zmiany w transporcie i komunikacji”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla temat zajęć i poleca, by na jego podstawie uczniowie sformułowali cel lekcji oraz kryteria sukcesu.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem.
   Nauczyciel poleca uczniom, aby zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Nauczyciel na podstawie informacji na platformie ocenia stan przygotowania uczniów do zajęć. Jeżeli jest ono niewystarczające, prosi o ciche zapoznanie się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Jeżeli zaś uczestnicy zajęć zaznajomili się wcześniej z tekstem, prowadzący prosi, aby w parach wynotowali minimum trzy najważniejsze, ich zdaniem, kwestie poruszone w e‑materiale. Następnie pary łączą się w grupy czteroosobowe i w czasie dyskusji wybierają wspólnie najważniejszy wątek. Na koniec każda z grup na forum przedstawia i uzasadnia swój wybór.

2. Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Nauczyciel czyta polecenie 2: „Wskaż regiony świata, między którymi wytworzyły się najgęstsze połączenia. Wyjaśnij, z czego to wynikało”, prosi uczniów, aby zapoznali się z mapą i w parach wykonali zadanie w oparciu o wskazówki zawarte w e‑materiale.

3. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Nauczyciel prezentuje filmy. Tym razem uczniowie pracując w grupach czteroosobowych, przygotowują odpowiedzi na dołączone do multimediów polecenia: omawiają znaczenie rozbudowy sieci kolejowej i wpływ technologii na zmiany w sposobie transportu ludzi. Po wyznaczonym czasie wybrane grupy odczytują swoje odpowiedzi na forum. Inni uczniowie uzupełniają ich wypowiedzi. Nauczyciel pilnuje porządku pracy i wyjaśnia ewentualne wątpliwości.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel, nawiązując do polecenia 2 dołączonego do mapy, prosi uczniów o wyjaśnienie, jaki wpływ na życie codzienne miały wynalazki z końca XIX i początku XX w.

2. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

3. Nauczyciel omawia przebieg zajęć i pracę uczniów, może ocenić zaangażowanie i wiedzę grup uczniowskich.

Praca domowa:

1. Opracuj podsumowanie tematu „Cywilizacja przemysłowa. Zmiany w transporcie i komunikacji” w formie pytań do krzyżówki.

Materiały pomocnicze:

Wielka Historia Świata, t. 1–12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności), Świat Książki 2004–2006.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011–2019.

Wiek XIX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 2001.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Mapa interaktywna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.