Dla nauczyciela
Autor: Paweł Kaniowski
Przedmiot: Filozofia
Temat: Dwa traktaty o rządzie
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Poznasz poglądy J. Locke’a zawarte w książce Dwa traktaty o rządzie.
Dokonasz analizy tekstu Locke’a w zakresie: sytuacji człowieka w stanie natury i stanie społecznym; przejścia od stanu natury do stanu społecznego.
Ocenisz wybrane propozycje teoretyczne Locke’a.
Zrozumiesz, jakie jest źródło władzy i w jakim zakresie sprawuje ją rząd w koncepcji Locke'a.
Cele operacyjne. Uczeń:
poznaje poglądy J. Locke’a zawarte w książce Dwa traktaty o rządzie;
analizuje tekst Locke’a w zakresie: sytuacji człowieka w stanie natury i stanie społecznym; przejścia od stanu natury do stanu społecznego;
rozumie, jakie jest źródło władzy i w jakim zakresie sprawuje ją rząd w koncepcji Locke'a.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Dwa traktaty o rządzie” ze wskazaniem na znajdujący się w nim tekst źródłowy. Uczniowie powinni tekst przeczytać i przygotować się do jego omówienia: przygotować wstępne informacje, które pozwolą umiejscowić tekst w kontekście biograficznym oraz historyczno‑filozoficznym.
Faza wprowadzająca:
Prowadzący zajęcia loguje się na platformie, wyświetla temat lekcji oraz cele. Wspólnie z uczestnikami zajęć ustala kryteria sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Czym w ogólnym rozumieniu może być stan natury oraz stan społeczny?
Faza realizacyjna:
Dyskusja. Nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy. Informuje uczniów, że mają się przygotować do dyskusji za i przeciw na temat: Stan natury jest lepszy dla ludzi niż stan społeczny. Zadanie pierwszej grupy polega na przygotowaniu argumentów za, a drugiej – przeciw.
Nauczyciel udziela też wskazówki, że oponenci, przygotowując się do dyskusji, mogą korzystać z dostępnych materiałów lub innych źródeł internetowych. Ważne jest, aby twórczo je wykorzystali i rozwinęli. Nauczyciel określa też czas na przygotowanie. Przed rozpoczęciem dyskusji nauczyciel ustala z uczniami zasady, według których będzie ona prowadzona. Uczniowie dyskutują, przedstawiając na zmianę argumenty za i przeciw. Nauczyciel moderuje dyskusję.
Po odbytej dyskusji nauczyciel prosi jednego lub kilku uczniów o jej podsumowanie. Jeśli to potrzebne, uzupełnia informacje. Następnie prosi uczniów, by zastanowili się, jakie teraz jest ich stanowisko wobec zadanego tematu i które argumenty ich przekonały. Zarządza głosowanie: kto jest za…, a kto przeciw… W zależności od wyniku głosowania nauczyciel wskazuje zwycięską grupę, której argumenty były bardziej przekonującePraca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Mapa myśli”. Wybrany uczeń odczytuje treść polecenia: Stwórz mapę myśli obrazującą proces przechodzenia od stanu natury do stanu społecznego. Uwzględnij przyczyny przejścia, cele oraz główne zasady ustroju społecznego. Klasa dzieli się na grupy i opracowuje propozycje odpowiedzi. Przedstawiciel wskazanej grupy prezentuje propozycję rozwiązania zadania, a pozostali uczniowie komentują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedzi uczniów, udzielając im informacji zwrotnej.
Ćwiczenia przedmiotowe. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 1‑4. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.
Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.
Ostatnie ćwiczenie nr 7 nauczyciel wyświetla uczniom za pomocą tablicy lub rzutnika. Uczniowie pracują w grupach lub całym zespołem klasowym, ustalając prawidłową odpowiedź. Nauczyciel prosi wybranego ucznia o uzasadnienie odpowiedzi. W razie potrzeby zaprasza pozostałych uczniów do dyskusji.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel zawiesza na tablicy dwa plakaty z narysowanym koszem i walizką. Rozdaje uczniom po dwie karteczki samoprzylepne. Prosi, aby uczniowie zapisali na jednej z nich przemyślenia, które zabiorą z sobą po zajęciach; na drugiej to, czego nie akceptują. Jedna osoba odczytuje zapisy przy walizce i koszu.
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.
Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Znajdź tekst opozycyjny, przedstawiający inny punkt widzenia w stosunku do omawianego na lekcji.
Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 8 zawarte w sekcji „Sprawdź się”. Przygotowują uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.
Materiały pomocnicze:
Brudnik E., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie: przewodnik po metodach aktywizujących, Warszawa 2010.
Janusz Justyński, Historia doktryn politycznych czasów nowożytnych, Toruń 1991.
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, Warszawa 2005.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Mapa myśli” do podsumowania lekcji.