Dla nauczyciela
Autor: Marzenna Śliwka
Przedmiot: Język polski
Temat: Pojedynek ze Śmiercią. Siódma pieczęć Ingmara Bergmana, cz. 1
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele lekcji. Uczeń:
doskonali umiejętności: komunikacyjne, argumentowania, słuchania innych i tolerancji dla poglądów innych,
wzbogaca swoją wiedzę na temat epoki, której obraz jest pretekstem do poruszenia tematów ponadczasowych,
utrwala wiadomości na temat środków filmowych,
dokonuje krytycznego odbioru tekstu kultury,
interpretuje symbole kulturowe,
doskonali umiejętność odczytywania znaczenia dosłownego, przenośnego, symbolicznego,
dokonuje autorefleksji, dzieląc się własnymi przeżyciami płynącymi z kontaktu z tekstem kultury.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uwaga: scenariusz obejmuje cz. 1 i cz. 2 lekcji Siódma pieczęć Ingmara Bergmana jako filmowa wędrówka do…
Nauczyciel udostępnia informacje – sekcje: „Wprowadzenie”, „Przeczytaj”. Ponadto przygotowuje kartki w dwóch kolorach dla każdego ucznia oraz stacje, na których będą się zatrzymywać poszczególne grupy: EPOKA, SYMBOLE (prezentacja wykonana wcześniej przez ucznia umieszczona na pulpicie laptopa), JĘZYK FILMU, REFLEKSJE (stacja z pudełkami). Na każdej stacji jest laptop z dostępem do e lekcji, ewentualnie do materiałów dodatkowych. Przydział do grup: nauczyciel może wykonać losy.
Uczniowie oglądają film Siódma pieczęć Ingmara Bergmana i notują swoje spostrzeżenia dotyczące:
a) sposobu prezentacji średniowiecza,
b) wizji Śmierci,
c) konstrukcji filmu, filmowych środków językowych,
d) najciekawszych scen.Chętny uczeń (lub grupa 2–3 osobowa) wykonuje prezentację na temat wyobrażeń śmierci na przestrzeni wybranych epok – od starożytności do współczesności – bez odwoływania się do dzieła Bergmana. Na wykonanie pracy powinien mieć tydzień. Maksymalny czas trwania prezentacji 3 minuty. Prezentacja zostanie udostępniona uczniom przy stacji: SYMBOLE.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel zapoznaje uczniów z celami lekcji. Zapowiada, że po lekcji każdy indywidualnie – zgodnie z własnymi przemyśleniami – dokończy jej temat.
Każdy uczeń otrzymuje dwie kartki w różnych kolorach. Nauczyciel prosi o dokończenie zdań: Życie jest…, Śmierć jest… Uczniowie wykonują zadanie, a następnie wrzucają swoje kartki do dwóch różnych pojemników (pudełek, koszyków etc.). Pudełka umieszczamy na stacji: REFLEKSJE.
Faza realizacyjna:
Następuje podział na grupy (losowanie). Każda z grup otrzymuje swoją kartę pracy, z którą „wędruje” po określonych stacjach. Lider grupy kontroluje czas wykonania zadania.
Cele podróży i proponowane ćwiczenia:
EPOKA (Galerie interaktywne w obu częściach lekcji – wszystkie polecenia)
JĘZYK FILMU (wybrane przez nauczyciela ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się” obu części lekcji)
SYMBOLE (prezentacja uczniowska o śmierci oraz ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”: )
REFLEKSJE (zawartość pudełek z wypowiedziami uczniów – do zapoznania się z przemyśleniami klasy; ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”:)
Prezentacja efektów pracy. Zespoły przedstawiają swoje wnioski z danej „stacji”, nauczyciel lub przedstawiciele pozostałych grup ewentualnie uzupełniają.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel zadaje pytania: Czym była dla Was nasza wspólna podróż? Co z tej lekcji jest dla Was najważniejsze? Uczniowie dzielą się swoimi refleksjami z lekcji i dopisują zakończenie tematu.
Nauczyciel prezentuje film/audio Michała Dobruckiego Spowiedź (patrz: materiały dodatkowe), dla którego inspiracją był film Bergmana.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują wybrane jedno lub kilka poleceń:
- W formie mapy myśli zapisz najważniejsze wnioski z dzisiejszych zajęć. Uwzględnij wszystkie „stacje podróży”.
- Wypisz przykłady nawiązań do Biblii w filmie Ingmara Bergmana.
- Przygotuj prezentację, w której przedstawisz współczesne nawiązanie (film, literatura, komiks, gra komputerowa) do motywów średniowiecznych.
Materiały pomocnicze:
Aleksander Kwiatkowski, Film skandynawski, Warszawa 1986.
Kino klasyczne, tom 2, pod red. T. Lubelskiego, I. Sowińskiej, R. Syskiego, Kraków 2011.
Jerzy Płażewski, Język filmu, Warszawa 2008.
Michał Dobrucki, Spowiedź, 2015 (praca licencjacka, ASP, Kraków), dostępna w internecie.
Wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą wykorzystać galerię zdjęć interaktywnych podczas przedmaturalnej powtórki na temat motywu śmierci.