Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Marzenna Śliwka

Przedmiot: Język polski

Temat: Pojedynek ze Śmiercią. Siódma pieczęć Ingmara Bergmana, cz. 1

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Kształtowanie dojrzałości intelektualnej, emocjonalnej i moralnej uczniów.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
8) wykazuje się znajomością i zrozumieniem treści utworów wskazanych w podstawie programowej jako lektury obowiązkowe;
11) rozumie pojęcie motywu literackiego i toposu, rozpoznaje podstawowe motywy i toposy oraz dostrzega żywotność motywów biblijnych i antycznych w utworach literackich; określa ich rolę w tworzeniu znaczeń uniwersalnych;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;
2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację;
6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki;
II. Kształcenie językowe.
1. Gramatyka języka polskiego. Uczeń:
1) wykorzystuje wiedzę z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni w analizie i interpretacji tekstów oraz tworzeniu własnych wypowiedzi;
4. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:
1) stosuje zasady ortografii i interpunkcji, w tym szczególnie: pisowni wielką i małą literą, pisowni łącznej i rozłącznej partykuły nie oraz partykuły -bym, -byś, -by z różnymi częściami mowy; pisowni zakończeń -ji, -ii, -i ; zapisu przedrostków roz-, bez-, wes-, wz-, ws-; pisowni przyimków złożonych; pisowni nosówek ( a, ę ) oraz połączeń om, on, em, en ; pisowni skrótów i skrótowców;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
6) rozumie, na czym polega logika i konsekwencja toku rozumowania w wypowiedziach argumentacyjnych i stosuje je we własnych tekstach;
7) odróżnia dyskusję od sporu i kłótni;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;
3) reaguje na przejawy agresji językowej, np. zadając pytania, prosząc o rozwinięcie lub uzasadnienie stanowiska, wykazując sprzeczność wypowiedzi;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
IV. Samokształcenie.
1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;
2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;
10. gromadzi i przetwarza informacje, sporządza bazę danych;
Lektura obowiązkowa
1) Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Księgi Psalmów, Apokalipsy wg św. Jana;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
2) wykorzystuje teksty naukowe w interpretacji dzieła sztuki;
3) rozpoznaje nawiązania do tradycji biblijnej i antycznej w kulturze współczesnej;
4) porównuje teksty kultury, uwzględniając różnorodne konteksty;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele lekcji. Uczeń:

  • doskonali umiejętności: komunikacyjne, argumentowania, słuchania innych i tolerancji dla poglądów innych,

  • wzbogaca swoją wiedzę na temat epoki, której obraz jest pretekstem do poruszenia tematów ponadczasowych,

  • utrwala wiadomości na temat środków filmowych,

  • dokonuje krytycznego odbioru tekstu kultury,

  • interpretuje symbole kulturowe,

  • doskonali umiejętność odczytywania znaczenia dosłownego, przenośnego, symbolicznego,

  • dokonuje autorefleksji, dzieląc się własnymi przeżyciami płynącymi z kontaktu z tekstem kultury.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem e‑podręcznika;

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Uwaga: scenariusz obejmuje cz. 1 i cz. 2 lekcji Siódma pieczęć Ingmara Bergmana jako filmowa wędrówka do…

    Nauczyciel udostępnia informacje – sekcje: „Wprowadzenie”, „Przeczytaj”. Ponadto przygotowuje kartki w dwóch kolorach dla każdego ucznia oraz stacje, na których będą się zatrzymywać poszczególne grupy: EPOKA, SYMBOLE (prezentacja wykonana wcześniej przez ucznia umieszczona na pulpicie laptopa), JĘZYK FILMU, REFLEKSJE (stacja z pudełkami). Na każdej stacji jest laptop z dostępem do e lekcji, ewentualnie do materiałów dodatkowych. Przydział do grup: nauczyciel może wykonać losy.

    Uczniowie oglądają film Siódma pieczęć Ingmara Bergmana i notują swoje spostrzeżenia dotyczące:
    a) sposobu prezentacji średniowiecza,
    b) wizji Śmierci,
    c) konstrukcji filmu, filmowych środków językowych,
    d) najciekawszych scen.

    Chętny uczeń (lub grupa 2–3 osobowa) wykonuje prezentację na temat wyobrażeń śmierci na przestrzeni wybranych epok – od starożytności do współczesności – bez odwoływania się do dzieła Bergmana. Na wykonanie pracy powinien mieć tydzień. Maksymalny czas trwania prezentacji 3 minuty. Prezentacja zostanie udostępniona uczniom przy stacji: SYMBOLE.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z celami lekcji. Zapowiada, że po lekcji każdy indywidualnie – zgodnie z własnymi przemyśleniami – dokończy jej temat.

    Każdy uczeń otrzymuje dwie kartki w różnych kolorach. Nauczyciel prosi o dokończenie zdań: Życie jest…, Śmierć jest… Uczniowie wykonują zadanie, a następnie wrzucają swoje kartki do dwóch różnych pojemników (pudełek, koszyków etc.). Pudełka umieszczamy na stacji: REFLEKSJE.

Faza realizacyjna:

  1. Następuje podział na grupy (losowanie). Każda z grup otrzymuje swoją kartę pracy, z którą „wędruje” po określonych stacjach. Lider grupy kontroluje czas wykonania zadania.
    Cele podróży i proponowane ćwiczenia:
    EPOKA (Galerie interaktywne w obu częściach lekcji – wszystkie polecenia)
    JĘZYK FILMU (wybrane przez nauczyciela ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się” obu części lekcji)
    SYMBOLE (prezentacja uczniowska o śmierci oraz ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”: )
    REFLEKSJE (zawartość pudełek z wypowiedziami uczniów – do zapoznania się z przemyśleniami klasy; ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”:)
    Prezentacja efektów pracy. Zespoły przedstawiają swoje wnioski z danej „stacji”, nauczyciel lub przedstawiciele pozostałych grup ewentualnie uzupełniają.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel zadaje pytania: Czym była dla Was nasza wspólna podróż? Co z tej lekcji jest dla Was najważniejsze? Uczniowie dzielą się swoimi refleksjami z lekcji i dopisują zakończenie tematu.

  2. Nauczyciel prezentuje film/audio Michała Dobruckiego Spowiedź (patrz: materiały dodatkowe), dla którego inspiracją był film Bergmana.

Praca domowa:

  1. Uczniowie wykonują wybrane jedno lub kilka poleceń:
    - W formie mapy myśli zapisz najważniejsze wnioski z dzisiejszych zajęć. Uwzględnij wszystkie „stacje podróży”.
    - Wypisz przykłady nawiązań do Biblii w filmie Ingmara Bergmana.
    - Przygotuj prezentację, w której przedstawisz współczesne nawiązanie (film, literatura, komiks, gra komputerowa) do motywów średniowiecznych.

Materiały pomocnicze:

  • Aleksander Kwiatkowski, Film skandynawski, Warszawa 1986.

  • Kino klasyczne, tom 2, pod red. T. Lubelskiego, I. Sowińskiej, R. Syskiego, Kraków 2011.

  • Jerzy Płażewski, Język filmu, Warszawa 2008.

  • Michał Dobrucki, Spowiedź, 2015 (praca licencjacka, ASP, Kraków), dostępna w internecie.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą wykorzystać galerię zdjęć interaktywnych podczas przedmaturalnej powtórki na temat motywu śmierci.

Sprawdź się