Dla nauczyciela

Autor: Anna Juwan

Przedmiot: Biologia

Temat: Ucho jako narząd zmysłu słuchu i równowagi

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
V. Budowa i fizjologia człowieka.
7. Regulacja nerwowa. Uczeń:
8) przedstawia budowę oraz działanie oka i ucha; omawia podstawowe zasady higieny wzroku i słuchu;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XI. Funkcjonowanie zwierząt.
2. Porównanie poszczególnych czynności życiowych zwierząt, z uwzględnieniem struktur odpowiedzialnych za ich przeprowadzanie.
6) Regulacja nerwowa. Uczeń:
k) przedstawia budowę oraz działanie oka i ucha człowieka; omawia podstawowe zasady higieny wzroku i słuchu,

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Przedstawisz budowę ucha zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego. 

  • Wyjaśnisz, na czym polega rola ucha jako narządu zmysłu słuchu.

  • Wyjaśnisz, na czym polega rola ucha jako narządu zmysłu równowagi.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem komputera;

  • ćwiczenia interaktywne;

  • praca z modelem 3D;

  • mapa myśli;

  • analiza tekstu źródłowego;

  • gra dydaktyczna.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • arkusze papieru, flamastry.

Przed lekcją:

  1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

  2. Wprowadzenie do tematu – praca z multimedium („Model 3D”). Nauczyciel prosi uczniów, by na podstawie e‑materiału, z którym mieli zapoznać się przed lekcją, wymienili elementy budowy należące do ucha zewnętrznego, ucha środkowego oraz ucha wewnętrznego, a następnie wyświetla model 3D zawarty w e‑materiale i prosi wybranych uczniów o wskazanie wymienionych elementów.

Faza realizacyjna:

  1. Mapa myśli. Uczniowie, pracując w grupach czteroosobowych, tworzą mapę myśli, na której zapisują elementy budowy ucha i dodają informacje na temat ich funkcji.

  2. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenie nr 4 (w którym mają za zadanie – na podstawie tekstu źródłowego i własnej wiedzy – wskazać dwa zdania poprawnie opisujące rolę włosków w funkcjonowaniu zmysłu słuchu i zmysłu równowagi) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie porównują swoje odpowiedzi z najbliżej siedzącymi sąsiadami. Nauczyciel w razie trudności naprowadza podopiecznych na właściwe rozwiązania lub wyjaśnia wątpliwości.

  3. Następne ćwiczenie – nr 7 (w którym uczniowie mają za zadanie wyjaśnić – na podstawie tekstu źródłowego i własnej wiedzy – dlaczego pacjent z niedosłuchem przewodzeniowym podczas próby Webbera lepiej słyszy dźwięki w uchu chorym) – uczniowie rozwiązują w grupach 4‑osobowych. Po jego wykonaniu i uzgodnieniu przez każdą grupę wspólnego wyboru następuje omówienie rezultatów na forum klasy.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie dzielą się na dwie grupy i na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w medium w sekcji „Model 3D” układają pytania quizowe dla drugiego zespołu: grupa I układa pytania dotyczące ucha jako narządu słuchu, a grupa II – dotyczące ucha jako narządu równowagi. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel ogłasza zwycięską drużynę.

  2. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

  1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 3 oraz 5 i 6 z sekcji „Sprawdź się”.

  2. Dla chętnych: Wykonaj ćwiczenie nr 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

  • Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

  • „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

  • Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Model 3D” do podsumowania lekcji.

Sprawdź się