Sprawdź się
Kluczowe dla funkcjonowania zmysłu słuchu i równowagi jest wytworzenie impulsu elektrycznego w odpowiedzi na bodziec mechaniczny. Dzieje się tak zarówno w narządzie równowagi (między innymi w bańkach błoniastych kanałów półkolistych), jak i w narządzie spiralnym (narządzie Cortiego). Kluczem do przekazania impulsu do komórek nerwowych są włoski drażnione przez błonę nakrywkową narządu spiralnego (narządu Cortiego) lub przez otolity kanałów półkolistych.
W narządzie spiralnym (narządzie Cortiego) włoski ułożone są wraz ze wzrastającą długością. Podczas rozprzestrzeniania się fali dźwiękowej rzędy włosków krótszych dotykają dłuższych. Napięcie powoduje mechaniczne otwarcie kanałów jonowych, depolaryzację komórki zmysłowej i uwolnienie neuroprzekaźników do sąsiadujących komórek nerwowych. Sytuacja wygląda podobnie w przypadku zmysłu równowagi. Różnica polega na tym, że na komórkach urzęsionych kanałów półkolistych występuje dodatkowy rodzaj znacznie dłuższych włosków nazywanych kinocilliami. Jeśli włoski krótsze przechylają się w stronę kinocillium, dochodzi do depolaryzacji komórki zmysłowej, a jeśli w stronę przeciwną – następuje jej hiperpolaryzacja.
Indeks dolny Na podstawie: Rémy Pujol i wsp., Hair cells: overview, artykuł dostępny na portalu: www.cochlea.eu Indeks dolny koniecNa podstawie: Rémy Pujol i wsp., Hair cells: overview, artykuł dostępny na portalu: www.cochlea.eu
Bodziec dźwiękowy może docierać do ślimaka w uchu środkowym za sprawą przewodnictwa powietrznego (fala dźwiękowa roznosi się w powietrzu, a drgania przenoszone są przez błonę bębenkową do ucha środkowego i dalej – do ucha wewnętrznego) oraz przewodnictwa kostnego.
Przewodnictwo kostne polega na wprawieniu kości (zazwyczaj czaszki) w drgania za pomocą dźwięku, a drgania te przekazywane są następnie do ucha wewnętrznego. Nie do końca znane są nam drogi, którymi przenoszone są drgania w kierunku ślimaka. Ich poznanie wydaje się jednak niezwykle istotne dla efektywniejszego leczenia niedosłuchu lub głuchoty.
W celu dokonania wstępnej oceny przyczyn niedosłuchu przeprowadza się tzw. próbę Rinnego. Polega ona na porównaniu długości i jakości dźwięków słyszanych dzięki przewodnictwu powietrznemu oraz dźwięków słyszanych dzięki przewodnictwu kostnemu.
Aby to określić, źródło dźwięku przystawia się badanemu najpierw do małżowiny usznej, a następnie do wyrostka sutkowatego (fragmentu kości skroniowej). Jeśli badany lepiej słyszy dźwięki przenoszone dzięki przewodzeniu powietrznemu, uznaje się, że słyszy prawidłowo, a wynik próby Rinnego określa się jako dodatni. Jeśli badany lepiej słyszy dźwięki przenoszone drogą kostną, diagnozuje się u niego niedosłuch przewodzeniowy (stwierdza się uszkodzenie ucha zewnętrznego lub środkowego), a wynik próby Rinnego określa się jako ujemny.
O niedosłuchu zmysłowo‑nerwowym (uszkodzeniu nerwów lub ośrodków w mózgu) mówimy wówczas, gdy upośledzenie słuchowe jest porównywalne w obu typach przewodzenia – wtedy próba Rinnego daje wynik dodatni.
Dodatkowo stosuje się inną metodę badania słuchu, tzw. próbę Webbera. Polega ona na tym, że do czoła pacjenta przykłada się drgający stroik (przyrząd służący do strojenia instrumentów). Zadaniem badanego jest dokonanie oceny, którym uchem lepiej słyszy wydawany przez stroik dźwięk. Jeśli pacjent stwierdza, że słyszy ten dźwięk jednakowo w obu uszach, jego słuch jest prawidłowy. Jeśli jednak badanie wykaże lateralizację (dominację) któregoś z uszu, oznacza to, że pacjent cierpi albo na niedosłuch przewodzeniowy (dźwięk jest słyszalny lepiej w uchu chorym), albo na niedosłuch zmysłowo‑nerwowy (dźwięk jest słyszalny lepiej w uchu zdrowym).
Indeks dolny Na podstawie: O. Butskiy i wsp., Rinne test: does the tuning fork position affect the sound amplitude at the ear?, [w:] „Journal of Otolaryngology – Head and Neck Surgery”, 2016, nr 1. Indeks dolny koniecNa podstawie: O. Butskiy i wsp., Rinne test: does the tuning fork position affect the sound amplitude at the ear?, [w:] „Journal of Otolaryngology – Head and Neck Surgery”, 2016, nr 1.
Numer pacjenta | Wynik próbny Rinnego | Wynik próby Webbera |
---|---|---|
1 | Dodatnia dla obojga uszu | Bez lateralizacji |
2 | Ujemna dla ucha lewego | Lateralizacja ucha |
3 | Ujemna dla ucha prawego | Lateralizacja ucha |
Fale akustyczne przenoszone do ucha wewnętrznego w tym samym czasie za sprawą przewodnictwa powietrznego i przewodnictwa kostnego mogą się wzajemnie znosić.
W 2016 r. przeprowadzono badania mające na celu określenie wpływu uszkodzeń ucha środkowego szynszyli na ciśnienie wywołane dźwiękiem w uchu wewnętrznym. Podczas jednego z eksperymentów unieruchomiono strzemiączko w uchu środkowym szynszyli (A).
W innym doświadczeniu uszkodzono staw występujący pomiędzy kowadełkiem i strzemiączkiem (B). W obu przypadkach przewód słuchowy został zatkany. Próbę kontrolną stanowiły szynszyle z drożnym przewodem słuchowym i niepoddane modyfikacjom ucha środkowego.
Eksperymenty przeprowadzono w dwóch wersjach:
I: Fale akustyczne przenoszone były do ucha szynszyli drogą powietrzną.
II: Fale akustyczne przenoszone były do ucha szynszyli drogą kostną.
Zaobserwowano wyraźny spadek ciśnienia endolimfy w uchu wewnętrznym podczas przeprowadzania eksperymentów w wersji I (w stosunku do próby kontrolnej). W przypadku przewodnictwa kostnego różnice w stosunku do próby kontrolnej były niewielkie.