Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Dąb - autobiografia poety W. Broniewskiego

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;
IV. Samokształcenie.
6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • wypisze życiowe doświadczenia Broniewskiego, które są najbardziej widoczne w jego twórczości;

  • określi sytuację liryczną w wierszu Dąb;

  • nazwie środki stylistyczne zastosowane w wierszu Dąb;

  • postawi tezę interpretacyjną dotyczącą wiersza Dąb i zbierze argumenty, które ją popierają,

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • metoda kosza i walizki.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Chętni uczniowie mogą odwiedzić Muzeum Władysława Broniewskiego.
    W domu, w którym Władysław Broniewski spędził ostatnie dziewięć lat życia, zachowano autentyczne wyposażenie wnętrz. Wystawa dokumentuje złożone losy autora „Ulicy Miłej”. Obok rękopisów eksponowane są także mało znane materiały z archiwum literackiego pisarza. Zbiory i ekspozycja stała: biograficzne, w oryginalnych wnętrzach - archiwum, pamiątki osobiste; prawie kompletny zbiór rękopisów, korespondencja z 1at 1915‑1962; pierwodruki wierszy w prasie i pierwsze wydania książkowe, taśmy magnetofonowe z recytacjami poety. Muzeum mieści się w willi z 1950 r. podarowanej poecie przez państwo w rocznicę 25‑lecia twórczości.

  2. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel zadaje pytania:
    - Jakie są najważniejsze fakty z życia i twórczości Władysława Broniewskiego?
    - W jakich dwóch planach występuje w utworze tytułowy dąb?
    Uczniowie przygotowują odpowiedzi. Uzasadniają swoje opinie, a nauczyciel komentuje je.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie zapoznają się z audiobookiem. Słuchają wiersza Dąb Władyslawa Broniewskiego. Wyjaśniają symbolikę dębu oraz omawiają, w jaki sposób wiersz odnosi się do biografii poety.

  2. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Dzieli uczniów na 3 grupy (lub więcej, w zależności od czasu, który pozostał na pracę z ćwiczeniami). Przydziela uczniom zadania i wyznacza czas na ich realizację. Po zakończeniu pracy weryfikuje poprawność odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel zadaje pytanie podsumowujące:
    Jak Broniewski ocenił swoje życie i twórczość w wierszu Dąb?

  2. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

  3. Nauczyciel przeprowadza podsumowanie metodą kosza i walizki. Rozdaje uczniom kartki w dwóch kolorach (np. zielony i żółty). Na zielonych kartkach uczniowie zapisują informacje i umiejętności, które uznali podczas lekcji za cenne, przydatne. Na żółtych – zbędne. Nauczyciel odczytuje refleksje uczniów.

Praca domowa:

  1. Napisz interpretację wiersza Dąb Władysława Broniewskiego. Wykorzystaj swoją tezę interpretacyjną i argumenty z ćwiczenia 8. oraz konteksty biograficzny i historycznoliteracki. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 400 słów.

Materiały pomocnicze:

  • Sławomir Kędzierski, „Nowe wiersze” Władysława Broniewskiego, Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza 6, 21‑29, 1971.

  • „To ja - dąb”: wspomnienia i eseje o Władysławie Broniewskim. Opracował Stanisław Witold Balicki. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1978.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Schemat”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Sprawdź się