Imię i nazwisko autora:

Jarosław Krakowski

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Wpływ promieniowania na organizmy żywe

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
2) posługuje się materiałami pomocniczymi, w tym tablicami fizycznymi i chemicznymi oraz kartą wybranych wzorów i stałych fizykochemicznych;
4) przeprowadza obliczenia liczbowe posługując się kalkulatorem;
15) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu.
XI. Fizyka jądrowa. Uczeń:
7) wskazuje wpływ promieniowania na materię oraz na organizmy żywe.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
2) posługuje się materiałami pomocniczymi, w tym tablicami fizycznymi i chemicznymi oraz kartą wybranych wzorów i stałych fizykochemicznych;
4) przeprowadza obliczenia liczbowe posługując się kalkulatorem;
19) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu.
XII. Elementy fizyki relatywistycznej i jądrowej. Uczeń :
13) wskazuje wpływ promieniowania na materię oraz na organizmy żywe.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. wie, jakie są podstawowe rodzaje promieniowania jonizującego;

2. zna wielkości fizyczne opisujące ilość emitowanego i pochłanianego promieniowania;

3. rozumie, jak i dlaczego promieniowanie wpływa na organizmy żywe;

4. stosuje zdobytą wiedzę do rozwiązywania problemów.

Strategie nauczania:

IBSE (Inquiry‑Based Science Education - nauczanie/uczenie się przedmiotów przyrodniczych przez odkrywanie/dociekanie naukowe)

Metody nauczania:

wykład problemowy

Formy zajęć:

praca zespołowa, praca w grupach

Środki dydaktyczne:

dostęp do Internetu, rzutnik, grafika ilustrująca przemiany jądrowe, tabele ilustrujące aktywności promieniotwórcze, dawki promieniowania i skutki promieniowania, zestawy zadań

Materiały pomocnicze:

-

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

• Nauczyciel zadaje pytanie: jakie znacie rodzaje promieniowania jądrowego ?
  Oczekiwana odpowiedź uczniów: promieniowanie jądrowe to przede wszystkim promieniowanie alfa (αalfa) – jądra helu ${}_2^4\mathrm{\text{He}}$, beta (βbeta) –strumień elektronów i gamma(γgamma) –promieniowanie elektromagnetyczne.

• Nauczyciel zadaje pytanie: jakie są podstawowe właściwości tego promieniowania?
  Oczekiwana odpowiedź: duża energia cząstek i wynikająca z niej duża możliwość wpływu na cząsteczki ośrodka.

Faza realizacyjna:

Uczniowie, którzy w ramach nieobowiązkowej pracy domowej przygotowali informacje, omawiają wielkości fizyczne i ich jednostki charakteryzujące promieniowanie:

• aktywność promieniotwórczą;

• dawkę pochłoniętą promieniowania;

• równoważnik dawki.

Uczniowie słuchają audiobooka.
Uczniowie wspólnie z nauczycielem opisują skutki działania promieniowania jonizującego na organizmy żywe.
Uczniowie analizują tabelę opisującą wpływ promieniowania na organizm człowieka w zależności od jednorazowo pochłoniętej dawki.
Nauczyciel omawia wpływ małych dawek promieniowania, także zastosowanie w terapii niektórych chorób i szczególne przypadki dużego promieniowania tła na Ziemi.

Faza podsumowująca

Uczniowie, wykorzystując zdobytą wiedzę, rozwiązują zadania: 1, 3, 5, 7 z zestawu ćwiczeń.
Nauczyciel pełni rolę doradcy, obserwuje i kontroluje pracę uczniów.
Uczniowie odnoszą się do postawionych sobie celów lekcji, ustalają które osiągnęli, a które wymagają jeszcze pracy. W razie potrzeby nauczyciel dostarcza im informację zwrotną kształtującą.

Praca domowa:

Uczniowie powtarzają i utrwalają wiedzę przez rozwiązanie w domu zadań, których nie rozwiązali na lekcji: 2, 4, 5, 6, 8 z zestawu ćwiczeń.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Multimedium można wykorzystać przy powtarzaniu wiadomości i innych lekcjach na temat przemian jądrowych.