SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Zmiany granic politycznych i ich przyczyny – powtórzenie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa IV

Podstawa programowa

XX. Problemy polityczne współczesnego świata: współczesne zmiany na mapie politycznej świata, przemiany systemowe w Europie, funkcjonowanie Unii Europejskiej, przyczyny i skutki terroryzmu, relacje między cywilizacją zachodnią i cywilizacją islamu. Uczeń:

1) przedstawia najnowsze zmiany na mapie politycznej świata oraz charakteryzuje główne problemy państw świata utworzonych w XXI w.;

2) przedstawia i ocenia skutki (polityczne, społeczne i gospodarcze) przemian ustrojowych i gospodarczych w Europie i krajach byłego ZSRR po 1989 r.;

3) dyskutuje na temat głównych problemów funkcjonowania Unii Europejskiej;

4) charakteryzuje nowe wyzwanie dla świata, jakim jest terroryzm oraz podaje jego główne przyczyny oraz skutki społeczno‑kulturowe, gospodarcze i polityczne ze szczególnym uwzględnieniem Europy;

5) przedstawia cechy kulturowe cywilizacji zachodniej i cywilizacji islamu, dokonuje ich porównania oraz podaje czynniki kształtujące relacje między nimi.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• przedstawia najnowsze zmiany na mapie politycznej świata,

• omawia główne problemy państw świata utworzonych w XXI w.,

• przedstawia i ocenia skutki przemian ustrojowych i gospodarczych w Europie i krajach byłego ZSRR po 1989 r.,

• wskazuje i charakteryzuje główne problemy funkcjonowania Unii Europejskiej,

• omawia pojęcie terroryzmu, jego przyczyny ze szczególnym uwzględnieniem Europy,

• przedstawia i porównuje cechy kulturowe cywilizacji zachodniej i cywilizacji islamu oraz wymienia czynniki kształtujące relacje między nimi.

Strategie nauczania: odwrócona klasa

Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem, prezentacja

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca w parach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

K. Brataniec, Zachód i islam. Dylematy relacji, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2009.

S. Otok, Geografia polityczna, PWN, Warszawa 2020.

PRZEBIEG LEKCJI

Kilka lekcji wcześniej nauczyciel dzieli uczniów na grupy i prosi o przygotowanie prezentacji multimedialnych na temat wybranego zagadnienia związanego z tym e‑materiałem. Uczniowie ustalają z nauczycielem: zakres tematyczny prezentacji (w zależności od ich preferencji, zainteresowań), szacunkowy czas jej trwania i źródła informacji - nauczyciel proponuje zapoznać się z e‑materiałem powtórzeniowym, innymi e‑materiałami opisującymi szczegółowo dane zagadnienia oraz literaturą (m.in. wskazaną wyżej). Przykładowe zagadnienia: główne zmiany na mapie politycznej Europy, najważniejsze współczesne problemy funkcjonowania UE, cywilizacja zachodnia a cywilizacja islamu, terroryzm w Europie. Nauczyciel zachęca również do stworzenia przez każdą grupę quizu podsumowującego daną prezentację.

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel inicjuje dyskusję klasową na temat mapy politycznej świata i jej zmian.

• Następnie uczniowie przedstawiają swoje prezentacje. Po każdym wystąpieniu następuje klasowa dyskusja. Nauczyciel wyjaśnia niezrozumiałe kwestie, posiłkując się wyświetlonym na ekranie fragmentem bloku „Przeczytaj” lub grafiką interaktywną.

• Nauczyciel rozpoczyna dyskusję na temat innych, wybranych zagadnień, które nie zostały omówione podczas prezentacji, a które są zawarte w e‑materiale.

• Uczniowie rozwiązują zadania z bloku ćwiczeń interaktywnych. Nad przebiegiem tej części lekcji czuwa nauczyciel.

Faza podsumowująca

• Grupy wzajemnie rozwiązują przygotowane quizy.

• Ocena aktywności uczniów, przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Wykonanie poleceń zawartych w grafice interaktywnej.

• Praca pisemna na temat rozpadu ZSSR w kontekście polskim – jak przebiegał proces przekształceniowy – kwestie ustrojowe, gospodarcze, społeczne.

• Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może posłużyć w fazie realizacyjnej oraz podsumowującej, a także po lekcji (w celu utrwalenia wiadomości) i przed lekcją (strategia odwróconej klasy). Może także znaleźć swoje zastosowanie na innych lekcjach poświęconych zagadnieniom z zakresu geografii politycznej.