Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Rewolucje w krajach niemieckich w 1848 r.

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje przyczyny i przebieg rewolucji w 1848 r. w krajach niemieckich;

• wyjaśnia znaczenie takich terminów jak m.in.: parlament frankfurcki, koncepcje Wielkich Niemiec i Małych Niemiec;

• wyjaśnia, dlaczego nie doszło do zjednoczenia Niemiec w okresie Wiosny Ludów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• mapa myśli;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat zajęć, cele lekcji i omawia jej planowany przebieg.

2. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Uczniowie powinni wspomnieć o kongresie wiedeńskim i porządku europejskim, jaki został na nim ustalony, a także o ruchach narodowowyzwoleńczych.

Faza realizacyjna:

1. Praca w grupach z treścią e‑materiału. Uczniowie odliczają do sześciu i zgodnie z przypisanym numerem tworzą grupy. Każda z nich opracowuje fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”:

• grupy 1 i 4 – Wiosna Ludów w państwach niemieckich,

• grupy 2 i 5 – Rewolucja marcowa w Berlinie,

• grupy 3 i 6 – Załamanie się tendencji zjednoczeniowych.

Po zakończeniu pracy przedstawiciele zespołów prezentują przydzielone zagadnienie. Pozostali uczniowie sporządzają notatki, mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

2. Praca z pierwszym multimedium („Mapa interaktywna”). Nauczyciel poleca, aby wybrana osoba przeczytała polecenie 2: „Na podstawie źródeł historycznych zawartych w zamieszczonym multimedium wyjaśnij, dlaczego Fryderyk Wilhelm IV odrzucił propozycję objęcia rządów w zjednoczonym państwie niemieckim wystosowaną do niego przez frankfurckie Zgromadzenie Narodowe. Uzasadnij odpowiedź” i prosi uczniów, aby wykonali je w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenie 3.

3. Nauczyciel poleca, aby uczniowie indywidualnie przygotowali odpowiedzi do ćwiczeń 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”. Po wyznaczonym czasie wybrane osoby odczytują swoje odpowiedzi na forum. Nauczyciel weryfikuje ich poprawność.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie podsumowują swoją wiedzę z wykorzystaniem mapy myśli. Nauczyciel prosi, aby wrócili do grup, w których pracowali w fazie realizacyjnej. Każda grupa na środku kartki A4 wpisuje główne hasło „Wiosna Ludów w państwach niemieckich” i rysuje gałęzie mapy. Powinny rozchodzić się promieniście i rozdzielać na kolejne gałęzie. Słowa, które zostaną umieszczone nad gałęziami, powinny być słowami kluczami, które wyrażają istotę myśli lub zagadnienia. Ważne, aby cała mapa zmieściła się na jednej stronie. Po wykonaniu pracy, w zależności od liczebności klasy i czasu, nauczyciel prosi o omówienie mapy myśli przedstawicieli wybranych lub wszystkich grup.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, może ocenić pracę uczniowskich grup.

Praca domowa:

1. Obejrzyj filmy znajdujące się w sekcji „Film + Sprawdź się”, a następnie wykonaj dołączone do nich polecenia.

Materiały pomocnicze:

A. Chwalba, Historia Polski 1795–1918, Kraków 2000.

J. Osterhammel, Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata, Poznań 2013.

Historia w źródłach – nie tylko pisanych. Czasy nowożytne, red. T. Maresz, K. Juszczyk, Toruń 2004.

Europa i świat w epoce restauracji, romantyzmu i rewolucji 1815–1849, t. 1–2, red. W. Zajewski, Warszawa 1991.

Wiek XIX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą podzielić się na grupy przed zajęciami i przygotować prezentacje multimedialne dotyczące poszczególnych zagadnień z lekcji, które przedstawią podczas fazy realizacyjnej. Wówczas powinni zapoznać się z filmami także przed zajęciami i wykorzystać zawarte w nich informacje do swojej pracy.