Autor: Stanisław Mrozowicz

Temat: Reformy oświaty, myśl polityczna w czasach saskich

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia elementy oświecenia obecne w kulturze polskiej za panowania Augusta III Mocnego;

• charakteryzuje postulaty naprawy Rzeczypospolitej zgłaszane przez pisarzy politycznych;

• wyjaśnia, czym były Collegium Nobilium i Biblioteka Załuskich oraz jaką rolę odegrały w rozpowszechnianiu idei oświeceniowych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla temat zajęć i poleca, by na jego podstawie uczniowie sformułowali cele lekcji oraz kryteria sukcesu.

2. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej?

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Nauczyciel dzieli uczniów na pięcioosobowe grupy, które losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

2. Praca z multimedium („Prezentacja multimedialna”). Nauczyciel poleca wybranemu uczniowi, aby przeczytał polecenie 2: „Wyjaśnij, dlaczego podejmowane przez Augusta II Mocnego próby reform ustrojowych Rzeczypospolitej okazały się nieskuteczne”. Poleca uczniom, aby w dotychczasowych grupach zapoznali się z tekstami źródłowymi i opracowali odpowiedź. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenie 3: omawiają proponowane reformy mające na celu ograniczenie praktyki zrywania sejmów.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 1, 2 i 3 w sekcji „Sprawdź się”. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych zadań wraz z uczniami.

4. Ćwiczenie 6 uczniowie wykonują w parach. Konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji „Reformy oświaty, myśl polityczna w czasach saskich” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Na koniec poleca chętnemu uczniowi podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

Czasy saskie. Wybór źródeł, oprac. J. Feldman, Wrocław 2004.

J.A. Gierowski, Wielka historia Polski, t. 5, Rzeczpospolita w dobie złotej wolności (1648–1763), Kraków 2001.

Rzeczpospolita w dobie upadku 1700–1740. Wybór źródeł, oprac. J.A. Gierowski, Wrocław 1955.

J. Kozłowski, Szkice o dziejach Biblioteki Załuskich, Wrocław 1986.

J. Feldman, Stanisław Leszczyński, Warszawa 1984.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą zapoznać się z prezentacją multimedialną przed lekcją, wówczas w fazie realizacyjnej przechodzą do poleceń.