Autor: Gabriela Iwińska

Temat: Hydroksosole

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

VII. Systematyka związków nieorganicznych. Uczeń:

1) na podstawie wzoru sumarycznego, opisu budowy lub właściwości fizykochemicznych klasyfikuje dany związek chemiczny do: tlenków, wodorków, wodorotlenków, kwasów, soli (w tym wodoro- i hydroksosoli, hydratów).

Zakres rozszerzony

VII. Systematyka związków nieorganicznych. Uczeń:

1) na podstawie wzoru sumarycznego, opisu budowy lub właściwości fizykochemicznych klasyfikuje dany związek chemiczny do: tlenków, wodorków, wodorotlenków, kwasów, soli (w tym wodoro- i hydroksosoli, hydratów).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia, czym są hydroksosole;

• porównuje pod względem budowy i właściwości hydroksosole i wodorosole;

• stosuje zasady tworzenia nazw hydroksosoli.

Strategie nauczania:

• strategia asocjacyjna;

• strategia problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• analiza materiału źródłowego oraz ćwiczenia uczniowskie;

• dyskusja;

• technika zdań podsumowujących;

• burza mózgów;

• z użyciem e‑podręcznika;

• eksperyment chemiczny.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• e‑podręcznik;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytania, zaciekawiając tematem. Przykładowe pytania: czy słyszeliście kiedykolwiek o takich minerałach, jak brazylianit oraz atakamit? Wiecie, co je łączy poza kolorem pięknej głębokiej zieleni? Jaki mają związek z chemią?

2. Prowadzący lekcję określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Przedstawia kryteria sukcesu oraz podaje temat lekcji: „Hydroksosole”.

3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół pojęcia ,,hydroksosoli''.

4. Zasady BHP. Nauczyciel zapoznaje uczniów z kartami charakterystyk substancji, które będą używane na lekcjach.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu. Uwaga: każde z pytań musi rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Następnie spacerują po klasie i na znak umówionego dźwięku szukają kogoś do pary, zadają i odpowiadają na pytania sformułowane podczas czytania tekstu.

2. Praca z medium – przeprowadzenie doświadczeń wg schematów dołączonych do grafiki interaktywnej. Nauczyciel dzieli losowo uczniów na grupy tak, aby każda z nich przeprowadziła inne doświadczenie. Prowadzący zajęcia rozdaje uczniom szkło, sprzęt laboratoryjny i potrzebne odczynniki oraz przypomina o przestrzeganiu zasad bezpieczeństwa podczas przeprowadzania eksperymentu. Uczniowie obserwują zmiany podczas przebiegu eksperymentu, zapisują je w dzienniczku elektronicznym oraz zapisują równania reakcji chemicznych i podają nazwy produktów przeprowadzonych reakcji.

3. Po zakończeniu eksperymentów chętni liderzy grup na forum klasy omawiają efekty pracy grupy. W przypadku błędów trwa dyskusja, nauczyciel ewentualnie wyjaśnia niezrozumiałe kwestie i na koniec podsumowuje pracę uczniów.

4. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – sprawdź się.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza stan wiedzy uczniów po przeprowadzonej lekcji zadając przykładowe pytania: jak powstają hydroksosole? Jaką mają budowę? W jaki sposób tworzy się nazwy systematyczne hydroksosoli? Które wodorotlenki mogą utworzyć hydroksosole?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

   • Przypomniałem/łam sobie, że...

   • Co było dla mnie łatwe...

   • Czego się nauczyłem/łam...

   • Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują zadania zawarte w zestawie ćwiczeń – nierozwiązane podczas lekcji.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach): jak powstają hydroksosole? Jaką mają budowę? W jaki sposób tworzy się nazwy systematyczne hydroksosoli? Które wodorotlenki mogą utworzyć hydroksosole?

2. Karta charakterystyk substancji chemicznych.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

„Grafikę interaktywną” uczniowie mogą wykorzystać podczas przygotowywania się do zajęć.