Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Lewandowska
Przedmiot: Język polski
Temat: O założeniach poezji pozytywistycznej
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne. Uczeń:
charakteryzuje założenia poezji pozytywistycznej,
wskazuje różnice między postulatami poetów romantycznych i pozytywistycznych,
analizuje fragmenty pozytywistycznych utworów poetyckich,
formułuje tezę i argumenty w pracy pisemnej na temat romantycznej i pozytywistycznej koncepcji poezji.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „O założeniach poezji pozytywistycznej”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 1 z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.
Faza wprowadzająca:
Wyświetlenie na tablicy tematu i celów zajęć oraz wspólne z uczniami ustalenie kryteriów sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Nauczyciel prosi wybranego ucznia o przedstawienie odpowiedzi do ćw. 1 wykonanego w domu, dotyczącego różnic między postulatami poetów romantycznych i pozytywistycznych. Następnie prosi o przypomnienie innych idei istotnych w dobie romantyzmu. Jedna osoba notuje propozycje uczniów na tablicy w formie prostej mapy myśli z głównym hasłem: poezja romantyczna. Później nauczyciel poleca, by uczniowie, na podstawie bloku tekstowego e‑materiału, uzupełnili mapę myśli o drugie hasło: poezja pozytywistyczna i odnośniki do niego. Pomysły są notowane na tablicy.
Faza realizacyjna:
W pierwszej części tej fazy lekcji nauczyciel prosi, by uczniowie, w parach, wykonali polecenie 1 z sekcji „Prezentacja multimedialna”. Po upływie wyznaczonego czasu wybrane osoby przedstawiają odpowiedzi swoich zespołów.
Później nauczyciel stawia pytanie: kto z was wolałby być poetą romantycznym, a kto pozytywistycznym? Dlaczego? Uczniowie decydują o przynależności do jednej z wymienionych formacji poetyckich i przygotowują się do dyskusji. Pomaga im w tym ćw. 2 z sekcji „Prezentacja multimedialna”.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie następujące ćwiczenia w sekcji „Sprawdź się”: 2‑5 i 7, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką. Analiza fragmentów wierszy pozytywistycznych pozwala im odnieść się do tezy zawartej w e‑materiale, według której poezja końca XiX w. zbanalizowała się, a jedną z jej ważnych cech była wtórność.
W podsumowaniu tej części lekcji uczniowie wykonują ćw. 9, formułując kontrargumenty do oskarżeń kierowanych pod adresem poezji pozytywistycznej.
Faza podsumowująca:
Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się…
Praca domowa:
Która z koncepcji poezji jest ci bliższa: romantyczna czy pozytywistyczna? Napisz rozprawkę na 150‑200 słów.
Materiały pomocnicze
Czesław Miłosz, Historia literatury polskiej do roku 1939, Kraków 1993.
Alina Brodzka, Konopnicka z kraju i z zagranicy, „Pamiętnik Literacki” 56/4.
Alina Brodzka, Wstęp do Poezji Adama Asnyka, Warszawa 1962.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Prezentacja multimedialna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.