Dla nauczyciela
Autor: Jarosław Woźniak, Aneta Rogalska
Przedmiot: Matematyka
Temat: Przykłady stycznych
Grupa docelowa:
III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, poziom rozszerzony
Podstawa programowa:
XIII. Optymalizacja i rachunek różniczkowy.
Zakres rozszerzony. Uczeń:
3) stosuje definicję pochodnej funkcji, podaje interpretację geometryczną i fizyczną pochodnej.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wyznacza równania stycznych do wykresów wybranych funkcji;
wskazuje przykłady funkcji, dla których istnieją styczne mające z wykresem funkcji więcej niż jeden punkt wspólny;
podaje przykłady funkcji, dla których nie istnieje styczna do ich wykresu w określonym punkcie.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
dyskusja;
pokaz multimedialny;
rozwiązywanie zadań pod kontrolą nauczyciela.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery multimedialne z dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel podaje temat i cele zajęć.
Uczniowie przypominają definicję stycznej do okręgu.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel dzieli uczniów na 5 grup. Każda grupa ma zapoznać się z jednym przykładem z sekcji „Przeczytaj”, a następnie przedstawić przykład pozostałym uczniom.
Nauczyciel w razie potrzeby pomaga uczniom w wyjaśnianiu zagadnienia.
Nauczyciel wyświetla uczniom prezentację, a uczniowie próbują podać swoje przykłady funkcji dla których styczna ma 1, 2 lub nieskończenie wiele punktów wspólnych z wykresem.
Następnie uczniowie pracują indywidualnie – wykonują Polecenie nr 2 z sekcji „Prezentacja multimedialna” oraz rozwiązują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”. W razie pytań nauczyciel wyjaśnia niejasności.
Faza podsumowująca:
Wybrani uczniowie prezentują rozwiązania ćwiczeń interaktywnych wskazanych przez nauczyciela.
Uczniowie określają, co było dla nich trudne lub niezrozumiałe, a nauczyciel udziela wyjaśnień.
Nauczyciel omawia przebieg zajęć, ocenia aktywność uczniów.
Praca domowa:
Uczniowie mają za zadanie wykonać pozostałe ćwiczenia zawarte w sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Pochodne funkcji elementarnychPochodne funkcji elementarnych
Pochodne funkcji potęgowej o wykładniku rzeczywistymPochodne funkcji potęgowej o wykładniku rzeczywistym
Wskazówki metodyczne:
Prezentację multimedialną można wykorzystać jako powtórzenie i utrwalenie wiadomości o stycznych do wykresu funkcji lub w czasie zajęć dotyczących interpretacji geometrycznej pochodnej funkcji.