Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Tadeusz Różewicz o romantycznych wieszczach
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
zinterpretuje wiersze Jul Słowacki i Nasz Wieszcz Adam Tadeusza Różewicza;
przeanalizuje ironiczną wymowę obu utworów;
określi funkcje środków stylistycznych w omawianych utworach, wskazując na kontekst treściowy wierszy.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Tadeusz Różewicz o romantycznych wieszczach”. Następnie poleca uczniom przeczytanie wierszy Jul Słowacki oraz Nasz Wieszcz Adam.
Prosi także zainteresowane osoby, by przygotowały krótkie, hasłowe informacje na temat obu wieszczy: Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego.
Faza wprowadzająca:
Lekcja rozpoczyna się od głośnego odczytania (przez wybranego ucznia) wierszy Jul Słowacki oraz Nasz Wieszcz Adam. Później nauczyciel pyta o pierwsze wrażenia słuchaczy i zadaje pytanie: Czy wymowa obu wierszy jest ironiczna? Uczniowie swobodnie wyrażają swoje opinie.
Nauczyciel może również przypomnieć definicję ironii.
(łac. eironeia - przestawianie, pozorowanie) drwina, złośliwość lub szyderstwo ukryte w wypowiedzi pozornie aprobującej, nadanie wypowiedzi odwrotnego sensu w stosunku do tego, co wynika ze znaczenia użytych słów, na przykład w celu ośmieszenia poglądów czy cech rozmówcy lub pokazania dystansu wobec osób czy zjawisk; wypowiedź zawierająca ironię najczęściej jest krytyką lub naganą, która przyjmuje formę pozornej pochwały; ironia jest narzędziem literackim, w którym wybrane słowa są celowo używane do wskazania znaczenia innego niż dosłowne, można wyróżnić ironię słowną i sytuacyjną
Faza realizacyjna:
Nauczyciel prosi, by uczniowie zaprezentowali przygotowane informacje na temat poszczególnych wieszczy. Może z nich powstać mapa myśli na tablicy.
Nauczyciel poleca, by uczniowie (w parach) wykonali zadania towarzyszące prezentacji multimedialnej. Po wykonaniu zadań uczniowie przedstawiają odpowiedzi, mogą je nawzajem uzupełniać, a nauczyciel ocenia ich pracę.
W drugiej części tej fazy lekcji uczestnicy zajęć indywidualnie wykonują ćw. 1–4, które pomogą im w analizie i interpretacji wierszy. Ćwiczenia 5 i 6 wykonują w parach.
Po upływie wyznaczonego czasu uczniowie przedstawiają odpowiedzi, nauczyciel weryfikuje ich poprawność.
Faza podsumowująca:
W podsumowaniu zajęć nauczyciel stawia pytanie: Jakie wnioski o nauczycielu i uczniu można wysnuć z wierszy Tadeusza Różewicza? Uczniowie odpowiadają swobodnie.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotowują uzasadnienia poprawnych odpowiedzi
Materiały pomocnicze:
Stanisław Burkot, Dlaczego „zawsze fragment”?, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” 2004.
https://culture.pl/pl/tworca/tadeusz‑rozewicz
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Prezentacja multimedialna” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.