Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Kiedy i dlaczego narodził się konserwatyzm?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

6) porównuje założenia myśli liberalnej i konserwatywnej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje okoliczności historyczno‑społeczne, które doprowadziły do powstania doktryny konserwatywnej;

• dokonuje analizy porównawczej poglądów konserwatystów klasycznych z ich realizacją w państwach europejskich;

• wskazuje zależność między rozwojem gospodarczym a zmianami w doktrynie konserwatywnej.

Strategie nauczania:

• nauczanie wyprzedzające;

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• analiza tekstów źródłowych;

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Na lekcji poprzedniej nauczyciel prosi uczniów, aby przypomnieli sobie okoliczności, w jakich wybuchła rewolucja we Francji. Powinni zwrócić uwagę na idee polityczne w oświeceniu i zmiany gospodarczo‑społeczne w końcu XVIII w.

2. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

3. Burza mózgów. Uczniowie odpowiadają na pytanie: „Czym waszym zdaniem charakteryzuje się konserwatyzm?”. Moderator zapisuje propozycje na tablicy. Po zakończeniu fazy twórczej następuje wspólna weryfikacja pomysłów.

Faza realizacyjna

1. Praca w grupach. Analiza fragmentów tekstu Edmunda Burke’a w e‑materiale. Uczniowie tworzą własną definicję konserwatyzmu i weryfikują ją na forum klasy.

2. Podział klasy na dwie grupy. Każda z nich wykonuje przydzielone zadanie:

• grupa 1 – wyszukanie w dostępnych źródłach i analiza tekstów Edmunda Burke’a i innych XIX‑wiecznych konserwatystów, wyszukanie zmian w doktrynie i wskazanie ich przyczyn;

• grupa 2 – wyszukanie w dostępnych źródłach i analiza informacji dotyczących funkcjonowania państw europejskich w XIX w., wskazanie reakcji władz państwowych na ruchy społeczne.

3. Obie grupy przedstawiają wyniki swoich poszukiwań na forum klasy. Na tablicy powstaje linia chronologiczna wskazująca na zależność między zmianami społecznymi i zmianami w doktrynie konserwatywnej.

4. Praca z multimedium – audiobookiem. Po wysłuchaniu materiału uczniowie dyskutują na temat: „Czy działalność polityczna Benjamina Disraelego w większym stopniu realizowała idee Edmunda Burke'a czy Josepha de Maistre’a?”.

5. Nauczyciel pyta uczniów o przyczyny społeczne zmian w doktrynie konserwatywnej. Prosi o ich hierarchizację i wskazanie największych obaw władz oraz działań politycznych – pozytywnych i negatywnych – wynikających z tych obaw.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne wskazane przez nauczyciela. Wspólne omówienie odpowiedzi.

2. Nauczyciel prosi chętne/wybrane osoby o podsumowanie i ocenę roli konserwatyzmu w rozwoju demokratycznych struktur państwowych.

Praca domowa:

Wskaż elementy klasycznego konserwatyzmu w programie wybranej współczesnej partii konserwatywnej. Praca pisemna.

Materiały pomocnicze:

Andrew Heywood, Ideologie polityczne, Warszawa 2011.

Roman Tokarczyk, Współczesne doktryny polityczne, Warszawa 2010.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie mogą wykorzystać audiobook do przygotowania scenek dramy prezentujących dyskusję między zwolennikami i przeciwnikami konserwatyzmu.