Dla nauczyciela

Scenariusz zajęć

Autor: Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Zastosowanie promieniotwórczości

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Uczeń:

4) oblicza zmianę masy promieniotwórczego nuklidu w określonym czasie, znając jego okres półtrwania; pisze równania naturalnych przemian promieniotwórczych (alfa, beta¯) oraz sztucznych reakcji jądrowych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • wyjaśnia, na czym polega zjawisko promieniotwórczości;

  • analizuje korzyści i zagrożenia, jakie niesie promieniotwórczość;

  • omówisz dokonania noblistów w dziedzinie chemii z zakresu promieniotwórczości;

  • omówisz zastosowanie izotopów promieniotwórczych.

Strategie nauczania:

  • asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

  • burza mózgów;

  • dyskusja dydaktyczna;

  • debata korespondencyjna;

  • ćwiczenia uczniowskie;

  • analiza materiału źródłowego;

  • technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami i dostępem do internetu/smartfony, tablety;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica;

  • rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

  1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje pytanie: Jak wyglądałoby życie człowieka dziś, gdyby nie odkryto zjawiska promieniotwórczości?

  2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół terminu promieniotwórczość. Nauczyciel może wykorzystać aplikację Mentimeter z wykorzystaniem tabletów/smartfonów.

  3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie samodzielnie analizują materiał w dostępnych źródłach informacji, w tym w e‑materiale – zastosowanie promieniotwórczości. Efektem analizy ma być zwrócenie uwagi przez uczniów na korzyści i zagrożenia, wynikające z zastosowania izotopów promieniotwórczych.

  2. Debata korespondencyjna. Nauczyciel podaje temat debaty, np. „Zjawisko promieniotwórczości – nadzieja czy zagłada?”, wyjaśnia zasady pracy tą metodą oraz określa czas potrzebny na przygotowanie argumentów.

  3. Uczniowie dobierają się w pary. Każdy z nich prezentuje odmienne stanowiska (zwolennicy i przeciwnicy) w omawianej kwestii (podział pary na obie strony można dokonać losowo).

  4. Nauczyciel wręcza parom karty do korespondencji z zapisanym tematem debaty. Uczniowie podpisują się na kartach, zaznaczając zajmowane stanowisko w dyskusji.

  5. Jeden z uczniów danej pary zapisuje na karcie do korespondencji swój argument i przekazuje ją koledze/koleżance. Ten odpowiada na zapisany argument i formułuje swój, który popiera zajmowane stanowisko, i przekazuje kartę następnej osobie. Procedura ta powtarza się aż do wyczerpania argumentów.

  6. Nauczyciel podsumowuje debatę. Uczniowie prezentują ich zdaniem najciekawsze argumenty i odpowiedzi na nie (mogą korzystać z kart do korespondencji).
    Metodę tę można przeprowadzić też w grupach (liczba grup zależy od ilości odmiennych stanowisk w danej sprawie). Wówczas grupy opracowują argumenty na dużym arkuszu papieru, tworząc plakat, który zostanie wykorzystany na podsumowanie debaty.

  7. Uczniowie w parach odtwarzają film samouczek.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania:

  • Jak można zdefiniować promieniotwórczość?

  • Wymień pozytywne skutki promieniowania jonizującego na żywność.

  • Jak się nazywa metoda umożliwiająca ustalenie wieku znalezisk archeologicznych?

  • Gdzie promieniotwórczość znalazła zastosowanie ?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

  • Przypomniałem/łam sobie, że...

  • Co bylo dla mnie latwe...

  • Czego się nauczyłem/łam...

  • Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie sprawdzają swoją wiedzę wykonują w e‑materiale ćwiczenia – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film samouczek może uczeń wykorzystać przygotowując się do zajęć czy na sprawdzian.

Materiały pomocnicze:

  1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

  • Jak można zdefiniować promieniotwórczość?

  • Wymień pozytywne skutki promieniowania jonizującego na żywność.

  • Jak się nazywa metoda umożliwiająca ustalenie wieku znalezisk archeologicznych?

  • Gdzie promieniotwórczość znalazła zastosowanie ?

  1. Karty do przeprowadzenia debaty korespondencyjnej z wypisanym problemem, podpisane przez uczniów.

Sprawdź się