Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

Ćwiczenie 1

ReHX1AIxYOPfq

Data przeprowadzenia sondy:
Pytania:
Hipoteza:
Wyniki:
Wnioski:
Weryfikacja hipotezy:

R13yU4dDBMCfD

Numer	Liczba poprawnych odpowiedzi
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Ćwiczenie 1

R62ZHMrNBH61e

Ćwiczenie 2

RYXDoIQBEXY8S

Argumenty za:
Argumenty przeciw:

RK7oCs0IjcRcK1

Ćwiczenie 3

Połącz w pary poniższe pojęcia z ich wyjaśnieniem chemia jądrowa Możliwe odpowiedzi: 1. zdolność rozpadu jąder atomowych do rozpadu związany z emisją cząstek alfa, beta i gamma., 2. dział chemii poświęcony badaniom własności przemian chemicznych i jądrowych nuklidów oraz ich zastosowania, 3. dział chemii jądrowej obejmujący m.in. metody wydzielania i badania produktów reakcji jądrowych., 4. dział chemii, który zajmuje się procesami zachodzącymi w materii pod wpływem promieniowania jonizującego i ich efektami chemicznymi chemia radiacyjna Możliwe odpowiedzi: 1. zdolność rozpadu jąder atomowych do rozpadu związany z emisją cząstek alfa, beta i gamma., 2. dział chemii poświęcony badaniom własności przemian chemicznych i jądrowych nuklidów oraz ich zastosowania, 3. dział chemii jądrowej obejmujący m.in. metody wydzielania i badania produktów reakcji jądrowych., 4. dział chemii, który zajmuje się procesami zachodzącymi w materii pod wpływem promieniowania jonizującego i ich efektami chemicznymi promieniotwórczość Możliwe odpowiedzi: 1. zdolność rozpadu jąder atomowych do rozpadu związany z emisją cząstek alfa, beta i gamma., 2. dział chemii poświęcony badaniom własności przemian chemicznych i jądrowych nuklidów oraz ich zastosowania, 3. dział chemii jądrowej obejmujący m.in. metody wydzielania i badania produktów reakcji jądrowych., 4. dział chemii, który zajmuje się procesami zachodzącymi w materii pod wpływem promieniowania jonizującego i ich efektami chemicznymi radiochemia Możliwe odpowiedzi: 1. zdolność rozpadu jąder atomowych do rozpadu związany z emisją cząstek alfa, beta i gamma., 2. dział chemii poświęcony badaniom własności przemian chemicznych i jądrowych nuklidów oraz ich zastosowania, 3. dział chemii jądrowej obejmujący m.in. metody wydzielania i badania produktów reakcji jądrowych., 4. dział chemii, który zajmuje się procesami zachodzącymi w materii pod wpływem promieniowania jonizującego i ich efektami chemicznymi

Połącz w pary poniższe pojęcia z ich wyjaśnieniem

dział chemii jądrowej, który obejmuje m.in. metody wydzielania i badania produktów reakcji jądrowych., dział chemii, który zajmuje się procesami zachodzącymi w materii, pod wpływem promieniowania jonizującego, oraz ich efektami chemicznymi., zdolność jąder atomowych do rozpadu, związana z emisją cząstek alfa, beta i gamma., dział chemii poświęcony badaniom własności przemian chemicznych i jądrowych nuklidów oraz ich zastosowania.

Chemia jądrowa
Chemia radiacyjna
Promieniotwórczość
Radiochemia

R2MtAcufd647D1

Ćwiczenie 4

Łączenie par. Uzupełnij odpowiednio, czy zdanie jest prawdziwe, czy fałszywe.. Określenie daty materiałów pochodzenia organicznego możliwe jest na podstawie ilości zawartego w nich izotopu węgla-

14

.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Kaliforn-

252

znalazł zastosowanie w wykrywaniu materiałów wybuchowych w bagażu pasażerów linii lotniczych.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Wapń-

47

stosuje się jako paliwo jądrowe.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Radioizotopy, które występują w atmosferze, glebie, wodach i w skorupie ziemskiej, są źródłem promieniowania sztucznego.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz

Uzupełnij odpowiednio, czy zdanie jest prawdziwe, czy fałszywe.

Zdanie	Prawda	Fałsz
Określenie daty materiałów pochodzenia organicznego możliwe jest na podstawie ilości zawartego w nich izotopu węgla-14.	□	□
Kaliforn-252 znalazł zastosowanie w wykrywaniu materiałów wybuchowych w bagażu pasażerów linii lotniczych.	□	□
Wapń-47 stosuje się jako paliwo jądrowe.	□	□
Radioizotopy, które występują w atmosferze, glebie, wodach i w skorupie ziemskiej, są źródłem promieniowania sztucznego.	□	□

RfIiC2LqcZZbi2

Ćwiczenie 5

Zaznacz zdania prawdziwe.

Niektóre, bardzo długo żyjące pierwiastki promieniotwórcze, np. ${}^{235}U$ , ${}^{238}U$ , ${}^{87}{Rb}$ , mogą służyć do wyznaczania wieku skał, w skład których kiedyś wchodziły.
Amerykański chemik, Willard Libby, za opracowanie metody datowania radiowęglowego otrzymał Nagrodę Nobla.
Promieniowanie jonizujące nie powinno być stosowane w przemyśle spożywczym, ponieważ powoduje szkodliwe napromieniowanie żywności.
Odmianą tomografii jest technika, nazywana pozytonową emisyjną tomografią emisyjną (PET).

R6Iq4ftFb7rrT2

Ćwiczenie 6

Wskaż wszystkie prawdziwe informacje dotyczące wpływu i skutków promieniowania jonizującego na żywność.

Powoduje wzrost biomasy bakterii.
Niszczy grzyby i pleśń.
Zabija szkodniki (owady i larwy).
Powoduje przedłużenie trwałości produktów.
Napromieniowanie zmienia wartości odżywcze produktów.
Powoduje zmniejszenie wartości odżywczych produktów.

Ćwiczenie 7

Jedną z metod, która umożliwia ustalenie wieku znalezisk archeologicznych, jest datowanie radiowęglowe. Technika ta pozwala określić wiek materiału pochodzenia naturalnego na podstawie ilości zawartego w nich promieniotwórczego izotopu węgla ${}^{14}C$ . Jego okres półtrwania węgla wynosi $5730$ lat. Podczas badania drewnianej figurki, stwierdzono, że aktywność promieniotwórcza, pochodząca od ${}^{14}C$ znaleziska archeologicznego, wynosi $\frac{1}{8}$ aktywności drewna współczesnego. Określ wiek tego znaleziska archeologicznego.
Węgiel ${}^{14}C$ ulega przemianie $β^{-}$ :

ROEfJIcaFjc3n

Na ilustracji jest równanie: 6 14 C ⟶ β − 7 14 N + e − . — Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R1P4p6BRijPDR

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

RmjV3eRO9V7y4

A = {(\frac{1}{2})}^{n} \cdot A_{0}

$A_{0}$ – aktywność węgla przed rozpadem promieniotwórczym;
$A$ – aktywność węgla po rozpadzie promieniotwórczym;
$n$ – ilość okresów połowicznego rozpadu.

Wyznaczając $\text n$ i podstawiając je do odpowiedniego równania, określisz wiek znaleziska archeologicznego.

A = \frac{1}{8} \cdot A_{0}

{(\frac{1}{2})}^{n} = \frac{1}{8}

n = 3

n = \frac{t}{t_{1 / 2}}

3 = \frac{t}{5730 lat}

t = 3 \cdot 5730 lat = 17190 lat

Wiek znaleziska archeologicznego wynosi $17190$ lat.

Ćwiczenie 8

Zbierz informacje na temat planów budowy elektrowni atomowej w Polsce. Wskaż planowane lokalizacje.

R1WyKlKv0Sesr

Pierwszy polski reaktor jądrowy o nazwie EWA uruchomiono w Świerku pod Warszawą w $1958$ roku. Działał on do $1995$ roku. Z kolei w $1974$ roku uruchomiono największy polski reaktor MARIA, który pracuje do dnia dzisiejszego. W międzyczasie działały w ośrodku jądrowym w Świerku także inne, mniejsze reaktory: MARYLA, ANNA i AGATA.
Dwie pierwsze polskie elektrownie atomowe zaczną powstawać po $2033$ roku. Lokalizacje, jakie wybrano na postawienie obiektów, są na razie orientacyjne – północ kraju oraz Polska centralna.

Ćwiczenie 9

Narażenie na małe dawki promieniowania jonizującego jest mniej szkodliwe dla zdrowia niż palenie, otyłość czy zanieczyszczenie powietrza, jak informuje pismo „Proceedings of the Royal Society”. Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem dotyczącym szkodliwości promieniowania na organizmy żywe? Swoją odpowiedź uzasadnij, podając dowolny przykład.

RLkR9N1ATHATw

W ciele ludzkim cały czas obecne są izotopy promieniotwórcze, np. izotopy potasu ( $K - 40$ , ok. $4400$ rozpadów/s), węgla ( $^{14}\text C$ , ok. $2700$ rozpadów/s), rubidu ( $^{87}\text{Rb}$ , ok. $600$ rozpadów/s) i wodoru ( $^3\text H$ , ok. $70$ rozpadów na sekundę). Izotopy węgla i wodoru dostarcza nam żywność, izotopy potasu są w naszych mięśniach i płynach ustrojowych, a z kolei izotop rubidu znajduje się w wątrobie. Łączne promieniowanie tych „ludzkich” izotopów jest w Polsce odpowiedzialne za ok. $10\%$ dawki rocznej.

Ćwiczenie 10

Wyszukaj informacje o awariach elektrowni atomowych na świecie. Przeprowadź analizę przyczyn i skutków. Potrzebnych informacji wyszukaj w artykułach prasowych i artykułach naukowych.

RNkZAUZ99xOgn

Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej opracowała w $1990$ roku siedmiostopniowy system stopniowania rodzajów awarii. Skala zdarzeń jądrowych i radiologicznych (ang. International Nuclear Event Scale):

poziom $0$ – brak albo zakłócenie mało znaczące dla technicznego bezpieczeństwa elektrowni;
poziom $1$ – anomalia;
poziom $2$ – incydent;
poziom $3$ – poważny incydent;
poziom $4$ – awaria bez znaczącego zagrożenia poza obiektem;
poziom $5$ – awaria z zagrożeniem poza obiektem;
poziom $6$ – poważna awaria;
poziom $7$ – wielka awaria.

Najwyższym poziomem – $7$ – oznaczono dwie awarie elektrowni: w $1986$ roku w Czarnobylu oraz katastrofę elektrowni jądrowej Fukushima w $2011$ roku.

Przykładowe awarie:

$26$ kwietnia $1986$ roku miała miejsce katastrofa w Czarnobylu (kraju b. ZSRR obecnie Ukraina). Nieudany eksperyment z reaktorem doprowadził do wybuchu i dostania się do atmosfery $190\ \text t$ radioaktywnych odpadów. Kilkadziesiąt tysięcy osób zmarło na skutek zachorowań w wyniku napromieniowania.
$30$ września $1986$ roku, w Tokaimura w Japonii, przez błąd ludzki oraz względy ekonomiczne doszło do katastrofy w elektrowni atomowej. W czasie przelewania roztworu tlenku uranu do zbiornika, czyli eksperymentalnego reaktora powielającego, pracownicy zakładów przypadkowo doprowadzili do rozpoczęcia reakcji rozszczepienia. Dwie osoby zmarły, a $600$ zostało silnie napromieniowanych.

Przykładowe publikacje:

„Awarie w elektrowniach jądrowych” https://swiadomieoatomie.pl/Energetyka-jadrowa/Kompendium-wiedzy/Bezpieczenstwo/Awarie-w-elektrowniach-jadrowych [dostęp 10.05.2019]
Maciej Zaremba „Czarnobyl – historia. Jak doszło do największej katastrofy elektrowni atomowej?” [dostęp 10.05.2019] https://www.wprost.pl/historia/10215411/czarnobyl-jak-doszlo-do-najwiekszej-w-historii-katastrofy-elektrowni-atomowej.html [dostęp 10.05.2019]
inne: https://swiadomieoatomie.pl/Energetyka-jadrowa/Materialy-eksperckie/Artykuly-i-publikacje-naukowe [dostęp 10.05.2019]

R1GiQOh64Edqb

Na mapie świata zaznaczono miejsca największych katastrof i awarii w elektrowniach atomowych na świecie. Zastosowano siedmiostopniowy system oceny rodzajów awarii, gdzie poziom 0 oznacza brak albo zakłócenie mało znaczące dla technicznego bezpieczeństwa elektrowni, poziom 1 – anomalia, poziomy 2 i 3 – incydenty, a stopnie 4 do 7 obejmują poważne awarie (wypadki). Sytuacja w elektrowni atomowej Fukushima ma już szósty stopień w INES. Najwyższą notę, czyli 7, uzyskała jak na razie tylko jedna awaria – katastrofa w Czarnobylu. 1. Chalk River, Kanada INES 5, 2. Radzieckie zakłady Mayak w Krysztymie (byłe ZSRR) INES 6, 3. Windscale w Wielkiej Brytanii INES 5, 4. Atomic City w stanie Idaho, USA INES 4, 5. Three Mile Island w Pensylwanii, USA INES 5, 6. Czarnobyl, Ukraina (byłe ZSRR) INES 7, 7. Goiânii, Brazylia INES 5, 8. Tomsk, Rosja INES 4, 9. Tokaimura w Japonii INES 4, 10. Elektrownia Mihama, Japonia INES 1, 11. Fukushima, Japonia INES 6. — Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Film samouczek

Dla nauczyciela