Scenariusz zajęć

Autor: Patrycja Męcik, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Co to takiego kuchnia molekularna?

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa

Zakres podstawowy i rozszerzony

Wymagania ogólne

I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Uczeń:

1) pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł [...];

III. Opanowanie czynności praktycznych. Uczeń:

2) projektuje i przeprowadza doświadczenia chemiczne, rejestruje ich wyniki w różnej formie, formułuje obserwacje, wnioski oraz wyjaśnienia;

4) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia, czym jest kuchnia molekularna;

• podaje przykłady metod kulinarnych i chemicznych stosowanych w kuchni molekularnej;

• projektuje doświadczenie, które pozwala odkryć podstawowe składniki w żywności.

Strategie:

• asocjacyjna;

• problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja dydaktyczna;

• dyskusja panelowa;

• analiza materiału źródłowego;

• technika zdań podsumowujących;

• ćwiczenia uczniowskie;

• film edukacyjny;

• okienko informacyjne;

• przeprowadzenie doświadczenia.

Forma pracy:

• praca zbiorowa;

• praca w grupach;

• praca w parach;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami/smartfony, tablety z dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• rzutnik multimedialny;

• tablica interaktywna/tablica i kreda/pisak.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje zdjęcia z e‑materiału, wyświetla je na ekranie oraz wykorzystuje pytania zawarte we wprowadzeniu: Co wspólnego ze sobą mają: chemia, fizyka, gastronomia oraz sztuka? Czy można mówić o kuchni w laboratorium lub laboratorium w kuchni? Czy techniki używane w laboratorium są przydatne w kuchni?

2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują i zbierają w portfolio.

3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Nauczyciel pyta uczniów, czym jest kuchnia molekularna. Uczniowie na małych karteczkach zapisują swoje skojarzenia, a następnie naklejają je na tablicy. Na koniec zajęć sprawdzą, czy ich wiedza była poprawna.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie samodzielnie oglądają film edukacyjny, dotyczący kuchni molekularnej i układają do treści filmu pytania. Po wyznaczonym czasie Uczniowie nawzajem zadają sobie pytania i udzielają odpowiedzi, jednocześnie weryfikując poprawność merytoryczną wypowiedzi. Nauczyciel monitoruje przebieg.

2. Dyskusja panelowa. Nauczyciel wyjaśnia zasady pracy metodą dyskusji panelowej, rozdaje uczniom arkusze papieru i mazaki.

3. Uczniowie tworzą dwie grupy (podziału może dokonać nauczyciel) – panel ekspertów i obserwatorów:

• uczniowie mogą zadeklarować udział w jednej z grup;

• osoby stanowiące panel (12 uczniów) dobierają się parami;

• każda para przygotowuje informacje dotyczące kuchni molekularnej (metody, substancje używane podczas przygotowywania), informacje zapisywane są na arkuszach papieru. Uczniowie mogą korzystać ze wszystkich dostępnych źródeł (książki, internet, e‑materiał);

• każda osoba z pary przedstawia inną metodę oraz substancję używaną podczas przygotowywania potraw w kuchni molekularnej.

4. Eksperci dyskutują i omawiają plusy oraz minusy kuchni molekularnej.

5. Do dyskusji włączają się obserwatorzy, prezentując własne stanowisko.

6. Nauczyciel, jako moderator dyskusji, podsumowuje i ocenia dyskusję.

7. Uczniowie w parach/grupach wykonują doświadczenia dotyczące przygotowania dań z użyciem metod kuchni molekularnej. Uczniowie losują jedno z trzech dań do wykonania (załącznik w materiałach pomocniczych).

8. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale „sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Okienko informacyjne - forma indywidualnej twórczej notatki. Kartkę papieru w zeszycie uczniowie dzielą na 4 części (poziom, pion lub po przekątnej). W pierwsze okienko uczniowie wpisują hasło, które ich interesuje. W drugim okienku podają definicję danego terminu (z różnych źródeł). W trzecie okienko wpisują metaforyczne znaczenie wyrazu, żart językowy, rebus itp. Ostatnie może mieć formę scenki komiksowej, dialogu, karykatury z zastosowaniem interesującego uczniów terminu.

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia zawarte w zestawie ćwiczeń w e‑materiale.

2. Zadaniem uczniów jest ułożenie przepisu na danie z wykorzystaniem metod kuchni molekularnej.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film edukacyjny uczniowie mogą wykorzystać przygotowując się do zajęć lub podczas lekcji powtórzeniowej, a uczniowie nieobecni na lekcji mogą wykorzystać do uzupełnienia luk kompetencyjnych.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Czym jest kuchnia molekularna?

• Jakie techniki chemiczne wykorzystuje?

2. Przepisy do wykonania:

3. Nauczyciel lub uczniowie przygotowują komponenty wynikające z przepisów w zalączniku.

4. Nauczyciel przygotowuje arkusze papieru A3, mazaki, karteczki samoprzylepne.