Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.1.14.5

Imię i nazwisko autora: Lena Wilkiewicz

Przedmiot: Język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Tu was! – Zivilcourage im Alltag / Zrób coś! – Odwaga cywilna na co dzień

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa I, zakres podstawowy, poziom językowy B1+/B2

Cel ogólny lekcji: 
Umiejętność wypowiadania się na tematy społeczne takie jak odwaga cywilna.

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
14) państwo i społeczeństwo (np. wydarzenia i zjawiska społeczne, urzędy, organizacje społeczne i międzynarodowe, problemy współczesnego świata).
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
1) reaguje na polecenia;
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
3) określa intencje nadawcy/autora wypowiedzi;
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
2) określa intencje nadawcy/autora tekstu;
3) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu, czas, miejsce, sytuację);
4) znajduje w tekście określone informacje;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w tekście;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
10) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady);
V. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu):
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
10) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady);
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach:
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
11) ostrzega, nakazuje, zakazuje, instruuje;
VII. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, list prywatny, formularz, e‑mail, komentarz, wpis na czacie/forum) w typowych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz/ankietę);
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
11) ostrzega, nakazuje, zakazuje, instruuje;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne - zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3‑6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART:

Uczeń:

  • wymienia różne formy i wymiary odwagi cywilnej;

  • udziela wskazówek, jak należy zachowywać się w sytuacjach wymagających odwagi cywilnej;

  • analizuje sytuacje wymagające odpowiedzialności cywilnej.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • dostrzega powiązania pomiędzy nauką języka niemieckiego a innymi przedmiotami szkolnymi;

  • ma możliwość samodzielnej pracy nad językiem;

  • otrzymuje informację zwrotną o postępach;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata;

  • uczy się sztuki przemawiania i argumentowania;

  • wykorzystuje i rozwija kreatywność.

Strategie uczenia się:

strategie pamięciowe:

  • stosowanie mnemotechnik – używanie obrazu i dźwięku obok słów (używanie skojarzeń wzrokowych, stosowanie słów kluczowych, wprowadzanie wyrazów i zwrotów do kontekstu sytuacyjnego, odtwarzanie dźwięków z pamięci, porównywanie dźwięków z naszego języka do dźwięków języka, którego się uczymy);

strategie kognitywne:

  • stosowanie technik generatywnych – zadawanie pytań, robienie notatek, powtarzanie zdań na głos;

  • stosowanie technik strukturalnych – wybieranie najistotniejszych elementów, czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

strategie kompensacyjne:

  • używanie języka pomimo braku wiedzy w zakresie słownictwa i gramatyki;

  • odgadywanie znaczenia tekstów słuchanych i czytanych (używanie wskazówek językowych – niektórych znanych wyrazów, zwrotów z języka polskiego bądź obcego i domyślanie się treści w języku niemieckim);

  • pokonywanie ograniczeń w pisaniu poprzez np. tworzenie nowych słów, użycie synonimów, antonimów, tworzenie parafrazy;

strategie społeczne:

  • prośba o wyjaśnienie, powtórzenie, o poprawienie błędów;

  • współpraca z koleżankami/kolegami na tym samym poziomie oraz z zaawansowanymi użytkownikami języka niemieckiego.

Metody i formy nauczania:

  • podejście komunikacyjne;

  • podejście humanistyczne;

  • podająca: pogadanka, opis, praca z tekstem źródłowym, wyjaśnianie;

  • aktywizująca: odgrywanie scenek (wcielanie się w inną postać), burza mózgów;

  • programowana: z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca w grupie,

  • plenum,

  • praca w parach.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer (np. laptop) z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (plik audio),

  • zestaw zadań interaktywnych.

Przebieg lekcji:

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel zapisuje na tablicy trzy hasła: schikanieren, wegschauen oraz Zivilcourage i pyta uczniów, co je ze sobą łączy. Nauczyciel prosi uczniów o podanie skojarzeń, przykładów sytuacji lub przykładowych zdań z tymi wyrazami (burza mózgów).

b) Faza realizacyjna

  • Następnie nauczyciel wyświetla początki zdań z tekstu w części Przeczytaj i prosi uczniów o ich dokończenie. Są to:

  1. Der Begriff Zivilcourage besteht aus …

  2. Der Begriff Zivilcourage bezieht sich nicht nur auf die Politik, sondern …

  3. Zivilcourage heißt auch, zuzuschauen und …

  4. Zivilcourage ist im Alltag wichtig, denn …

  5. Zivilcourage sollte nicht …

  6. Wenn man anderen helfen will, …

  • Uczniowie notują swoje propozycje zakończenia zdań, a następnie chętni uczniowie czytają je na forum klasy. W ten sposób uczniowie przygotowują się do pracy z tekstem.

  • Uczniowie zapoznają się z tekstem źródłowym Zivilcourage – Einsatz für andere. W razie trudności mogą skorzystać z dodatkowej pomocy, np. wyrazów i zwrotów zamieszczonych w słowniczku. Nauczyciel wspiera uczniów, odpowiadając na pytania dotyczące słownictwa.

  • Następnie uczniowie dobierają się w pary i wspólnie sprawdzają stopień zrozumienia treści tekstu, wykorzystując do tego Übung 1–3 w części Przeczytaj. Uczniowie uzupełniają w odpowiednich miejscach brakujące fragmenty tekstu, decydują, które wypowiedzi są zgodne z treścią testu, porównują informacje z tekstem i zaznaczają, które z nich są fałszywe, a które prawdziwe.

  • Nauczyciel prosi, aby uczniowie w parach wyjaśnili pisemnie, na czym polega odwaga cywilna, a następnie odczytali swoje wypowiedzi (Übung 4 w sekcji Przeczytaj).

  • Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na ilustrację w części Plik audio i pyta: Wie fühlt sich die Person auf der Illustration wohl? Welche Tipps könntest du ihr geben?

  • Nauczyciel zapisuje wskazówki uczniów na tablicy. Następnie prosi ich o wysłuchanie wywiadu z trenerką odwagi cywilnej Handeln statt wegzuschauen. Ein Interview mit Zivilcourage‑Trainerin (Plik audio).

  • Po wysłuchaniu wywiadu przez uczniów nauczyciel pyta, czy wśród wskazówek podanych przez trenerkę pojawiła się jakaś spośród tych, które wymienili uczniowie, analizując ilustrację. Nauczyciel pyta: Hat die Trainerin Tipps gegeben, die mit euren Tipps übereinstimmen oder euren Tipps ähnlich sind? Welche sind das?

  • W kolejnym etapie uczniowie sprawdzają stopień zrozumienia treści nagrania, wykorzystując do tego Übung 1–3 w części Plik audio. Uczniowie znajdują informacje zgodne z treścią nagrania, dopasowują definicje do poszczególnych pojęć, określają na podstawie wywiadu, które informacje są prawdziwe, a które fałszywe.

  • W ramach podsumowania pracy z plikiem audio nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy: grupę ekspertów oraz grupę zadających pytania. Nauczyciel prosi uczniów o odtworzenie własnymi słowami treści wywiadu. Chętni uczniowie jednej grupy zadają pytania, a chętni uczniowie drugiej grupy zgłaszają się do odpowiedzi.

  • Następnie uczniowie w parach piszą, w jaki sposób można wspierać innych i wykazać się odwagą cywilną. Nauczyciel może do tego wykorzystać także Übung 4 w części Plik audio. Nauczyciel wyznacza uczniów, którzy czytają swoje wypowiedzi na forum klasy.

c) Faza podsumowująca

  • Nauczyciel zapisuje na tablicy hasła:

  1. Zivilcourage – Definition.

  2. Situation, in der Zivilcourage wichtig ist.

  3. Tipps, wie man in heiklen Situationen reagieren sollte.

  • Nauczyciel prosi uczniów o wypowiedź do jednego z podanych punktów.

  • Inną formą podsumowania pracy z tym e‑materiałem może być wyświetlenie przez nauczyciela zestawu wyrazów, np.: Zeuge, auslachen, wegschauen, reagieren, Mut haben, Zivilcourage, … Nauczyciel rozpoczyna opowiadanie, używając jednego z podanych wyrazów, i prosi kolejno uczniów o rozwinięcie opowiadania. Nauczyciel mówi np.: Ich war einmal Zeuge von einer sehr heiklen Situation. Każdy uczeń dodaje jedno zdanie, wykorzystując przynajmniej jeden z podanych wyrazów.

Praca domowa

Uczniowie opisują sytuację wykazania się przez kogoś odwagą cywilną (Aufgabe 8 z części Sprawdź się).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania pliku audio:

  • przed lekcją: zaciekawienie tematem lekcji lub odgadnięcie tematu, np. poprzez zapytanie, kim zdaniem uczniów jest trener odwagi cywilnej i czym się zajmuje;

  • w trakcie lekcji: wykorzystanie jako bazy leksykalnej do wykonywania ćwiczeń, inspiracja do wypowiedzi pisemnych lub ustnych; na podstawie wywiadu i zawartego w nim słownictwa uczniowie w parach piszą ogłoszenie oraz przygotowują plakat dotyczący kursu odwagi cywilnej, plakaty wraz z opisem prezentują na forum klasy;

  • po lekcji: wykorzystanie do powtórzenia słownictwa, wykorzystanie porad trenera do analizy trudnych sytuacji życiowych, zastosowanie tych porad; uczniowie opisują trudną sytuację życiową oraz starają się udzielić porad.

Indeks górny Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY‑SA 3.0 Indeks górny koniec

Słownik