Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Przegląd systematyczny i znaczenie mszaków
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Dokonasz podziału systematycznego mszaków.
Omówisz różnice w budowie gametofitów i sporofitów mszaków.
Przedstawisz znaczenie mszaków dla przyrody i człowieka.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
rozmowa kierowana;
ćwiczenia interaktywne;
analiza grafiki interaktywnej;
prezentacja;
gwiazda pytań.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
arkusze papieru A3 z ilustracją gwiazdy.
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.
Chętni/wybrani uczniowie pozyskują samodzielnie informacje dotyczące mchów (prezentacja 1) oraz wątrobowców i glewików (prezentacja 2) i przygotowują prezentację na przydzielony temat.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Uczniowie z pomocą nauczyciela formułują cele lekcji oraz określają kryteria sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel rozpoczyna pogadankę, zadając pytanie:
– Jakie jest znaczenie mszaków dla przyrody i człowieka?
Faza realizacyjna:
Prezentacje uczniów. Wybrani przed lekcją uczniowie prezentują efekty swojej pracy. Nauczyciel w razie potrzeby dopowiada informacje lub koryguje błędy.
Gwiazda pytań. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Każdy zespół otrzymuje arkusz papieru A3 z ilustracją gwiazdy. Zadaniem uczniów jest umieszczenie na ramionach gwiazdy pięciu pytań dotyczących tematu lekcji. Każdy zespół po napisaniu pytań przekazuje gwiazdę innej grupie, zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara. Teraz zadaniem uczniów jest udzielenie odpowiedzi na zadane pytania na podstawie wiadomości znajdujących się w e‑materiale.
Uczniowie swoje odpowiedzi zapisują na otrzymanym arkuszu papieru A3. Po upływie wyznaczonego czasu grupy prezentują swoje gwiazdy. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje, wyjaśnia wątpliwości.Praca z multimedium („Grafika interaktywna”). Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by pracując w parach, opisali różnice w budowie przedstawionych gatunków mszaków. Następnie uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie interaktywne nr 7 (w którym mają za zadanie wymienić zastosowania mszaków w różnych dziedzinach życia człowieka), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.
Uczniowie wykonują w parach ćwiczenie nr 8 (w którym mają za zadanie wyjaśnić, jaki związek występuje między organizmami pokazanymi na ilustracjach), wyświetlone przez nauczyciela na tablicy. Podczas wspólnych dyskusji rozwiązują zadanie, następnie łączą się z inną parą i kontynuują swoją dyskusję, uzasadniając swój wybór.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel prosi uczniów, aby w grupach skonstruowali tabelę przedstawiającą różnice w budowie gametofitów i sporofitów mszaków. Grupy prezentują wykonane przez siebie tabele.
Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 1 do 6 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Grafika interaktywna” do podsumowania lekcji.