Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Sprawdź się

1
Pokaż ćwiczenia:
1
R1RgmtlCRBgle1
Ćwiczenie 1
Opisy zdjęć. Pierwsze zdjęcie przedstawia płonniki. To rośliny, które mają długie bezlistne, brązowe łodyżki zakończone złocistymi, niewielkimi zarodniami. U nasady roślin znajduje się ulistniony fragment łodygi. Listki są wąskie, ułożone gęsto, przypominają liście szpilkowe. Są jednak liśćmi lancetowatymi. Płonniki rosną blisko siebie, w lasach, na brzegach jezior i rzek. Drugie zdjęcie przedstawia prątniki. . To rośliny posiadające gametofit w postaci ulistnionej łodyżki; umieszczone szczytowo rodnie i plemnie są otoczone wieńcem liści okrywowych. Liście na zdjęciu zakończone są srebrzyście. Nachodzą na siebie. Tworzą kształty przypominające strukturą jutowe liny. To żebra. Łodyżki są brązowe, liście zielone a plemnie i rodnie na wierzchołkach zielono brązowe. Mają owalny kształt. To mech rosnący gęsto. Prątniki stanowią większość współczesnych mchów. Na trzecim zdjęciu znajdują się torfowce. Torfowiec to roślina torfowiec o wąskich, trójkątnych liściach, ułożonych skrętolegle na niedługich, dwudziestocentymetrowych łodygach. Torfowce rosną gęsto w miejscach wilgotnych i bagnistych. Ich liście u nasady mają powcinane końce. U szczytu rośliny znajdują się charakterystyczne rozetki liściowe. Liść torfowca zawiera komórki magazynujące wodę.
Źródło: James Lindsey at Ecology of Commanster, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
RLKT6ZYObReC2
Ćwiczenie 1
Przyporządkuj opisy roślin do odpowiedniej klasy mchów. Płonniki Możliwe odpowiedzi: 1. To rośliny, które mają długie bezlistne, brązowe łodyżki zakończone złocistymi, niewielkimi zarodniami. U nasady roślin znajduje się ulistniony fragment łodygi. Listki są wąskie, ułożone gęsto, przypominają liście szpilkowe. Są jednak liśćmi lancetowatymi. Rośliny te rosną blisko siebie, w lasach, na brzegach jezior i rzek., 2. To rośliny posiadające gametofit w postaci ulistnionej łodyżki; umieszczone szczytowo rodnie i plemnie są otoczone wieńcem liści okrywowych. Liście zakończone są srebrzyście. Nachodzą na siebie. Tworzą kształty przypominające strukturą jutowe liny. To żebra. Łodyżki są brązowe, liście zielone a plemnie i rodnie na wierzchołkach zielono brązowe. Mają owalny kształt. To mech rosnący gęsto., 3. To rośliny o wąskich, trójkątnych liściach, ułożonych skrętolegle na niedługich, dwudziestocentymetrowych łodygach. Rosną gęsto w miejscach wilgotnych i bagnistych. Ich liście u nasady mają powcinane końce. U szczytu rośliny znajdują się charakterystyczne rozetki liściowe. Liście zawierają komórki magazynujące wodę. Prątniki Możliwe odpowiedzi: 1. To rośliny, które mają długie bezlistne, brązowe łodyżki zakończone złocistymi, niewielkimi zarodniami. U nasady roślin znajduje się ulistniony fragment łodygi. Listki są wąskie, ułożone gęsto, przypominają liście szpilkowe. Są jednak liśćmi lancetowatymi. Rośliny te rosną blisko siebie, w lasach, na brzegach jezior i rzek., 2. To rośliny posiadające gametofit w postaci ulistnionej łodyżki; umieszczone szczytowo rodnie i plemnie są otoczone wieńcem liści okrywowych. Liście zakończone są srebrzyście. Nachodzą na siebie. Tworzą kształty przypominające strukturą jutowe liny. To żebra. Łodyżki są brązowe, liście zielone a plemnie i rodnie na wierzchołkach zielono brązowe. Mają owalny kształt. To mech rosnący gęsto., 3. To rośliny o wąskich, trójkątnych liściach, ułożonych skrętolegle na niedługich, dwudziestocentymetrowych łodygach. Rosną gęsto w miejscach wilgotnych i bagnistych. Ich liście u nasady mają powcinane końce. U szczytu rośliny znajdują się charakterystyczne rozetki liściowe. Liście zawierają komórki magazynujące wodę. Torfowce Możliwe odpowiedzi: 1. To rośliny, które mają długie bezlistne, brązowe łodyżki zakończone złocistymi, niewielkimi zarodniami. U nasady roślin znajduje się ulistniony fragment łodygi. Listki są wąskie, ułożone gęsto, przypominają liście szpilkowe. Są jednak liśćmi lancetowatymi. Rośliny te rosną blisko siebie, w lasach, na brzegach jezior i rzek., 2. To rośliny posiadające gametofit w postaci ulistnionej łodyżki; umieszczone szczytowo rodnie i plemnie są otoczone wieńcem liści okrywowych. Liście zakończone są srebrzyście. Nachodzą na siebie. Tworzą kształty przypominające strukturą jutowe liny. To żebra. Łodyżki są brązowe, liście zielone a plemnie i rodnie na wierzchołkach zielono brązowe. Mają owalny kształt. To mech rosnący gęsto., 3. To rośliny o wąskich, trójkątnych liściach, ułożonych skrętolegle na niedługich, dwudziestocentymetrowych łodygach. Rosną gęsto w miejscach wilgotnych i bagnistych. Ich liście u nasady mają powcinane końce. U szczytu rośliny znajdują się charakterystyczne rozetki liściowe. Liście zawierają komórki magazynujące wodę.
Rmy82IWut7hT01
Ćwiczenie 2
Zdjęcie mikroskopowe przedstawia przekrój poprzeczny przez listek płonnika pospolitego. To dwustukrotne powiększenie. Listek jest odstający, podłużnie lancetowaty, o długości do dwóch centymetrów, na brzegu odlegle piłkowany. Lamele, czyli asymilatory listka tworzą zieloną tkankę przypominającą szczeble drabiny. Mają zielony kolor, walcowaty kształt. Pod nimi na przekroju poprzecznym znajdują się komórki przewodzące listka. Mają kształt niewielkich biało srebrnych punktów. Komórki są połączone ze sobą ścianami bocznymi. Listek płonnika jest pokryty warstwą skórki.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Ćwiczenie 2
R1E79sv7ipG3L
Przyporządkuj wskazanym strukturom odpowiednie nazwy. Lamele (asymilatory) Możliwe odpowiedzi: 1. Struktura złożona z jednej warstwy komórek., 2. Szeregi komórek miękiszu asymilacyjnego zwiększające powierzchnię fotosyntetyczną oraz umożliwiające wchłanianie dużych ilości wody., 3. Hydroidy i leptoidy: komórki tworzące prymitywną wiązkę przewodzącą, hydroidy przewodzą wodę, a leptoidy produkty fotosyntezy. Komórki przewodzące Możliwe odpowiedzi: 1. Struktura złożona z jednej warstwy komórek., 2. Szeregi komórek miękiszu asymilacyjnego zwiększające powierzchnię fotosyntetyczną oraz umożliwiające wchłanianie dużych ilości wody., 3. Hydroidy i leptoidy: komórki tworzące prymitywną wiązkę przewodzącą, hydroidy przewodzą wodę, a leptoidy produkty fotosyntezy. Skórka Możliwe odpowiedzi: 1. Struktura złożona z jednej warstwy komórek., 2. Szeregi komórek miękiszu asymilacyjnego zwiększające powierzchnię fotosyntetyczną oraz umożliwiające wchłanianie dużych ilości wody., 3. Hydroidy i leptoidy: komórki tworzące prymitywną wiązkę przewodzącą, hydroidy przewodzą wodę, a leptoidy produkty fotosyntezy.
R1VdcK6k6kax01
Ćwiczenie 3
Rośliny, zwłaszcza naczyniowe, składają się z wielu rodzajów tkanek. Zaznacz prawdziwe zdania. Możliwe odpowiedzi: 1. Kalus jest odpowiedzialny za przyrost wtórnej tkanki okrywającej., 2. Kolenchyma jest zaliczana do tkanek twórczych., 3. Ksylem przewodzi wodę i sole mineralne od korzenia do pozostałych części rośliny., 4. Epiderma okrywa młode pędy, liście i inne młode organy., 5. Skórka okrywająca korzeń to miazga

Zaznacz funkcje, jakie spełniają w przyrodzie mszaki.

  • Przyczyniają się do rozpoczęcia procesu glebotwórczego.
  • Hamują wzrastanie innych roślin.
  • Stabilizują wydmy.
  • Zwiększają retencję wodną obszaru, na którym występują.
  • Darnie utworzone przez mchy chronią glebę przed nadmiernym parowaniem i przegrzaniem.
Rx4ZAn3x5621D2
Ćwiczenie 4
Do podanych opisów sporofitów przyporządkuj gromadę mszaków, u których występuje dany sporofit. Jest samożywny, zbudowany ze stopy, merystemu i zarodni. Z jednego gametofitu może wyrastać ich kilka, ale pobierają z niego wyłącznie wodę z solami mineralnymi Możliwe odpowiedzi: 1. Wątrobowce, 2. Mchy (Płonniki), 3. Glewiki Tworzy go krótki trzonek i okrągła zarodnia nie posiadająca czepka. Rozwija się wewnątrz zarodni Możliwe odpowiedzi: 1. Wątrobowce, 2. Mchy (Płonniki), 3. Glewiki Bezzieleniowy, wrasta stopą w gametofit z którego czerpie wodę i substancje odżywcze. Tworzy go cienka łodyżka – seta oraz zarodnia, która jest zamknięta wieczkiem i przykryta czepkiem Możliwe odpowiedzi: 1. Wątrobowce, 2. Mchy (Płonniki), 3. Glewiki

Przyporządkuj opisom sporofitów gromadę mszaków, u których występuje dany sporofit.

Glewiki, Wątrobowce, Mchy (Płonniki)

Składa się z silnie rozwiniętej stopy i zarodni, której ściany pokryte są zieloną epidermą z dobrze rozwiniętymi szparkami. U podstawy zarodni znajduje się tkanka merystematyczna produkująca wszystkie jej części. Z jednego gametofitu może wyrastać kilka zarodni – pobierają one z niego wyłącznie wodę z solami mineralnymi.  
Tworzy go krótki trzonek i okrągła zarodnia bez czepka. Rozwija się wewnątrz rodni.  
Bezzieleniowy, wrasta stopą w gametofit z którego czerpie wodę i substancje odżywcze. Tworzy go cienka łodyżka – seta – oraz zarodnia, która jest zamknięta wieczkiem i przykryta czepkiem.  
R1QAAOJRTqyDz2
Ćwiczenie 5
Łączenie par. Oceń i zaznacz, czy podane stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe.. Torfowce posiadają gametofit zdolny do ciągłego wzrostu, przy czym rośnie część szczytowa rośliny, a elementy położone niżej obumierają.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Porostnica jest rośliną jednopienną, co oznacza że rodnie i plemnie znajdujące się na trzonkach wyrastających z gametofitu występują na jednym osobniku.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Gametofity u mchów zawsze mają postać ulistnionej łodyżki, natomiast nie zawsze posiada ona chwytniki – tak jest w przypadku torfowców.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz

Oceń i zaznacz, czy podane stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe.

Stwierdzenie Prawda Fałsz
Gametofit torfowców jest zdolny do ciągłego wzrostu, któremu ulega jednak tylko szczytowa część rośliny. Elementy położone niżej obumierają. □ □
Porostnica wielokształtna jest rośliną jednopienną, co oznacza, że rodnie i plemnie znajdujące się na trzonkach wyrastających z gametofitu występują na jednym osobniku. □ □
Gametofity u mchów mają postać ulistnionej łodyżki nie zawsze wyposażonej w chwytniki, co jest charakterystyczne dla torfowców. □ □
R18w4S4Q7NSjN2
Ćwiczenie 6
Uzupełnij tekst, zaznaczając prawidłowe sformułowania. Mszaki jest to grupa roślin wodnych/lądowych, w skład której wchodzą mchy, wątrobowce i glewiki. Preferują one tereny zacienione/nasłonecznione a ich cykl życiowy przebiega z przemianą heteromorficzną/izomorficzną z dominacją haploidalnego sporofitu/gametofitu. Sporofit/gametofit mszaków w porównaniu do paprotników jest nietrwały i bezzieleniowy. Jedynie u mchów/wątrobowców/glewików posiada on chloroplasty. Mchy to niewielkie kilkuletnie/jednoroczne/wieloletnie, które zostały podzielone na trzy klasy: prątniki, torfowce i płonniki.

Uzupełnij tekst, zaznaczając prawidłowe sformułowania.

Mszaki są grupą roślin {wodnych}/{#lądowych}, do której zalicza się mchy, wątrobowce i glewiki. Preferują tereny {#zacienione}/{nasłonecznione}, a ich cykl życiowy przebiega z {#heteromorficzną}/{izomorficzną} przemianą pokoleń z dominacją haploidalnego {sporofitu}/{#gametofitu}. {#Sporofit}/{gametofit} mszaków w porównaniu do paprotników jest nietrwały i bezzieleniowy. Jedynie u {mchów}/{wątrobowców}/{#glewików} ma chloroplasty. Mchy to niewielkie rośliny {#kilkuletnie}/{jednoroczne}/{wieloletnie}, które zostały podzielone na trzy klasy: prątniki, torfowce i płonniki.

31
Ćwiczenie 7
R36yxQMwZ2Xhf
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8
R18QU6Yy2LMBp
Zdjęcie przedstawia glewiki. To drobne rośliny zarodnikowe. Występujące na brzegach jezior i ścierniskach. Glewiki mają plechę osiągającą od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Plecha ma postać długich, wąskich, trójkątnych żywo zielonych liści. Przypominających źdźbła trawy. Rośliny te rozwijają się zwykle na nagiej, odsłoniętej powierzchni gleb mineralnych, rzadziej na korze drzew.Pomiędzy organizmami sinic i glewików zachodzi symbioza. Oba organizmy czerpią z wzajemnej relacji korzyści.
Glewik polny (Anthoceros agrestis).
Źródło: BerndH, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
RBsAtu2ySPtlv
Sinice mają budowę prokariotyczną. W peryferyjnej części komórki znajdują się tylakoidy, zawierające tylko chlorofil a. Występują w nich również inne barwniki takie jak: niebieska fikocyjanina, czerwona fikoerytryna, żółty karoten. Barwników tych zazwyczaj jest więcej niż chlorofilu a, toteż sinice mają charakterystyczne sino‑zielone zabarwienie. Na zdjęciu komórki są ułożone w kształt charakterystycznej, zygzakowatej linii. Są kuliste. Pomiędzy organizmami sinic i glewików zachodzi symbioza. Oba organizmy czerpią z wzajemnej relacji korzyści.
Sinice (Anabaena spiroides).
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
R1AWgPWM04Yn6
(Uzupełnij).
R1IncjgXYI1A6
Wyjaśnij, jaki związek występuje między organizmami opisanymi powyżej. (Uzupełnij).
Grafika interaktywna
Dla nauczyciela