Autor: Małgorzata Kosińska‑Pułka

Przedmiot: język polski

Temat: Przypowieść jako gatunek literacki.

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• zredaguje minireferat o przypowieściach biblijnych;

• rozpozna cechy gatunkowe przypowieści;

• omówi genezę przypowieści ewangelicznych;

• zinterpretuje wybrane przypowieści ewangeliczne;

• dostrzeże uniwersalne przesłania tekstu literackiego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• metoda poglądowa;

• rozmowa kontrolowana;

• metoda ćwiczeń przedmiotowych;

• ćwiczenia redakcyjne.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego;

• projektowanie scenariusza;

• burza mózgów.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica/kartki papieru, pisak/kreda;

• kartka z wierszem.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel z wyprzedzeniem prosi wybranych uczniów, by opracowali minireferaty o przypowieściach biblijnych (rodzajach, tematyce, poetyce i autorstwie Jezusa) Uczniowie prezentują swoje prace na forum klasy.

2. Uczniowie wykonują w e‑materiałach ćwiczenie 1. (wskazują przypowieści, w których zastosowano porównanie oraz ilustrują te spostrzeżenia odpowiednimi cytatami) oraz ćwiczenie 2. (wskazują przypowieści, w których zastosowano kontrast). Uczeń na podstawie wybranych przypowieści szybko kończy zdanie zbudowane według schematu ilustrującego mechanizm porównania i kontrastu. Wypowiada je i odrzuca papierową kulę, która z rąk nauczyciela trafia do kolejnego ucznia.

1. Przedstawienie celu zajęć i podanie tematu.

Faza realizacyjna

1. Na podstawie filmu edukacyjnego i informacji w e‑materiałach uczniowie opracowują krótką i skondensowaną notatkę do gazetki tematycznej o genezie przypowieści ewangelicznych. Nauczyciel wskazuje uczniów, którzy prezentują swoje realizacje zadania. Nauczyciel podsumowuje ćwiczenie.

2. Uczniowie zapisują na tablicy wybrane porównania z przypowieści i oceniają funkcjonalność ich zastosowania. Ustalają, że taki sposób tłumaczenia wydaje się naturalny: zestawienie tego, co jeszcze nieodkryte, nieznane i niezrozumiałe z tym, co oswojone, oczywiste i naturalne. Zasada zestawiania ze sobą dwóch członów pozwala na obrazowe przedstawienie nawet najtrudniejszych kwestii (cytat na podstawie e‑materiałów).

3. Nauczyciel zapisuje na tablicy pytanie: Na czym polega uniwersalny charakter przypowieści?

Uczniowie na zasadzie burzy mózgów dzielą się swoimi spostrzeżeniami na ten temat. Mówią między innymi o tym, że aby nauka w przypowieściach miała charakter ponadczasowy, powinna być pozbawiona nadmiernej ilości konkretnych informacji odnoszących się do „tu i teraz”. Jezus w przypowieściach zazwyczaj nie podawał konkretów, unikając imion, nazw geograficznych czy dat. To sprawia, że fabuła może odnosić się do każdego człowieka, niezależnie od tego, w jakich czasach i gdzie przyszło mu żyć (cytat na podstawie e‑materiałów).

4. Nauczyciel przypomina uczniom, że przypowieść musi zawierać „drugie dno”, dodatkowy (ale łatwy do odkrycia) sens. Uczniowie wybierają dwie przypowieści i własnymi słowami zapisują w zeszytach, jaki sens wynika z każdej z nich.

Faza podsumowująca

Nauczyciel zadaje uczniom pytania podsumowujące, prosi, by na każde z nich nie tylko odpowiedzieli, ale uzasadnili swoje stanowisko argumentami rzeczowymi, np.

• Co sprawia, że przypowieści to nie tylko tekst nauczania religijnego, ale również dzieło literackie?

• Co świadczy o współczesnej wymowie przypowieści?

• Które z nauczań Jezusa ma dziś szczególną wartość?

Praca domowa:

(Ćwiczenie 8 z sekcji „Sprawdź się”). Przypowieść musi zawierać przenośny sens oraz odnosić się do prawd wiary chrześcijańskiej. Pamiętając o tym, własnymi słowami wyjaśnij sens wynikający z Przypowieści o sieci.

Materiały pomocnicze:

Ks. Kazimierz Bukowski, Biblia a literatura polska, Poznań 1988.

Brudnik Edyta, Moszyńska Anna, Owczarska Beata, Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Poradnik po metodach aktywizujących, Wydawnictwo JEDNOŚĆ, Kielce 2011.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie na podstawie filmu edukacyjnego opracowują scenariusz do filmu stanowiącego interpretację wybranej przypowieści. Powinni pamiętać, że Jezus w przypowieściach odnosił się do sytuacji typowych. Wydarzenia, o których mówił, mogły zaistnieć w życiu codziennym.