Dla nauczyciela
Autor: Martyna Wojtowicz
Przedmiot: Historia
Temat: Totalitaryzm w Europie w pierwszej połowie XX w.
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
omawia najważniejsze cechy systemów totalitarnych;
charakteryzuje oraz porównuje systemy totalitarne w Związku Sowieckim, faszystowskich Włoszech i nazistowskich Niemczech;
wyjaśnia, jakie znaczenie w totalitaryzmie miał kult siły i militaryzmu.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
analiza materiału źródłowego (porównawcza);
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Prowadzący lekcję wyświetla na tablicy temat lekcji. Określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu.
Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania z nim związane. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji? Będą to obowiązujące ich kryteria sukcesu.
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu dotyczącego dwudziestowiecznych totalitaryzmów w Niemczech, Rosji i Włoszech. Uwaga: każde z pytań powinno rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Uczniowie spacerują po klasie i na umówiony dźwięk znajdują kogoś do pary, następnie zadają pytania sformułowane podczas czytania tekstu i na nie odpowiadają.
Praca z multimedium („Audiobook”). Nauczyciel czyta polecenie nr 2: „Wskaż cechy ideologii totalitarnej” i poleca uczniom, aby wykonali je w parach. Wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenie nr 3.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Zapowiada uczniom, że w kolejnym kroku będą rozwiązywać ćwiczenia od 1 do 4 i będą to robić wspólnie. Wybrana osoba czyta po kolei polecenia. Po każdym przeczytanym poleceniu nauczyciel daje uczniom określony czas na przygotowanie się, a następnie ochotnik udziela odpowiedzi. Reszta uczniów ustosunkowuje się do niej, proponując swoje pomysły. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje.
Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 5 wyświetlone przez nauczyciela na tablicy. Analizują tekst źródłowy i zdjęcie, konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi. Wybrana para przedstawia odpowiedź, nauczyciel weryfikuje jej poprawność.
Faza podsumowująca:
Jako podsumowanie lekcji „Totalitaryzm w Europie w pierwszej połowie XX w.” nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio: Przypomniałam/Przypomniałem sobie, że... Co było dla mnie łatwe... Czego się nauczyłam/nauczyłem... Co sprawiało mi trudność...
Na zakończenie nauczyciel omawia przebieg zajęć, dokonuje oceny pracy uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia nr 6,7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocznicze:
J. Tyszkiewicz, E. Czapiewski, Historia powszechna. Wiek XX, PWN, Warszawa 2010.
E.C. Król, Propaganda i indoktrynacja narodowego socjalizmu w Niemczech w latach 1919–1945. Studium organizacji, treści, metod i technik masowego oddziaływania, Warszawa 1999.
R. Miedwiediew, Pod osąd historii. Geneza i następstwa stalinizmu, tłum. C. Czarnogórski, Warszawa 1990.
O. Figes, Szepty. Życie codzienne w stalinowskiej Rosji, tłum. W. Jeżewski, Warszawa 2007.
S. Sierpowski, Faszyzm we Włoszech, Ossolineum, Wrocław 1973.
Wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.