SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Przyrodnicze i społeczno‑gospodarcze skutki nierównomiernego rozmieszczenia ludności w Polsce

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa III

Podstawa programowa

XV. Społeczeństwo i gospodarka Polski: rozmieszczenie ludności i struktura demograficzna, saldo migracji, struktura zatrudnienia i bezrobocie, urbanizacja i sieć osadnicza, warunki rozwoju rolnictwa, restrukturyzacja przemysłu, sieć transportowa, atrakcyjność turystyczna.

Uczeń:

1) formułuje twierdzenia o prawidłowościach w zakresie rozmieszczenia ludności i wyjaśnia przyczyny jego zróżnicowania.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• interpretuje dane z roczników statystycznych i map tematycznych dotyczące rozmieszczenia ludności w Polsce,

• charakteryzuje rozmieszczenie ludności w Polsce,

• omawia czynniki przyrodnicze, historyczne i ekonomiczne, które miały wpływ na rozmieszczenie ludności w Polsce,

• określa społeczno‑gospodarcze uwarunkowania rozmieszczenia ludności w Polsce.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, debata

Formy zajęć: praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny/tablety, mapa Polski, atlasy geograficzne, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Jelonek A., Soja M., Podstawy geografii ludności, IGiGP UJ, Kraków 2013.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Nauczyciel wprowadza w tematykę zajęć poprzez krótkie omówienie pojęć związanych z rozmieszczeniem ludności i gęstością zaludnienia.

Faza realizacyjna

• Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest praca w grupach po wysłuchaniu audiobooka, służąca określeniu wpływu czynników przyrodniczych i społeczno‑gospodarczych na rozmieszczenie ludności w Polsce. Uczniowie zapoznają się z nagraniem, w trakcie odsłuchiwania audiobooka sporządzają notatki.

• Przedstawienie przez nauczyciela zasad organizacji debaty:

  • 8‑10 uczniów uczestniczy bezpośrednio w debacie, dzieląc się na zwolenników i przeciwników tezy do dyskutowanego problemu (uczniów typuje nauczyciel),

  • dwie grupy siadają przy stołach, ustawionych po obu stronach sali lekcyjnej, pozostali uczniowie zajmują miejsca w ławkach,

  • debatą kieruje nauczyciel, udzielając głosu na przemian poszczególnym stronom (zaczyna strona broniąca tezy) i podsumowując wystąpienia,

  • każda runda wypowiedzi zwolenników i przeciwników dyskutowanego problemu trwa 3‑4 minuty,

  • pozostali uczniowie głosują po każdej rundzie, przesiadając się na odpowiednią stronę sali lekcyjnej (lub w inny sposób wyrażając swoją ocenę etapu debaty).

• Przeprowadzenie debaty – proponowane tematy do dyskusji:

  • Czy nierównomierne rozmieszczenie ludności przynosi skutki gospodarcze?

  • Czy nierównomierne rozmieszczenie ludności przynosi skutki dla środowiska przyrodniczego?

  • Czy mała gęstość zaludnienia jest przyczyną czy skutkiem spowolnionego rozwoju niektórych regionów Polski?

  • Czy nierównomierne rozmieszczenie ludności jest przyczyną podziału kraju na Polskę A i B?

  • Czy współczesny podział kraju na Polskę „dwóch prędkości” jest efektem wyłącznie wydarzeń dziejowych?

  • Czy mała gęstość zaludnienia jest warunkiem zachowania dobrej jakości środowiska przyrodniczego?

• Nauczyciel czuwa nad przebiegiem debaty, zadaje pytania naprowadzające, po każdej rundzie wypowiedzi podsumowuje jej przebieg, nie wyraża jednak swojej opinii.

• Podsumowanie wyników debaty przez nauczyciela, ocena aktywności, wskazanie zwycięskiej grupy.

• Wykonanie wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń z e‑materiału i prezentacja rozwiązań na forum klasy.

• Sporządzenie notatki w zeszycie, zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i odpowiedzi uczniów.

• Przypomnienie celów zajęć.

• Nauczyciel ocenia pracę uczniów podczas lekcji, biorąc pod uwagę ich zaangażowanie

Praca domowa

• Zapoznanie się z pozostałymi treściami z e‑materiału.

• Wykonanie pozostałych ćwiczeń z e‑materiału.

• Praca pisemna: Scharakteryzuj przyrodnicze i społeczno‑gospodarcze skutki rozmieszczenia ludności w swoim regionie/gminie.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Zawarty w e‑materiale audiobook może być wykorzystany w ramach zróżnicowanych tematycznie zajęć z działu Społeczeństwo i gospodarka Polski (zakres podstawowy: XV. 3, XV. 4, XV. 5). Może zostać wykorzystany na lekcji poświęconej porównaniu poziomu życia ludności w wybranych regionach Polski (zakres rozszerzony: XV. 2).