Scenariusz zajęć

Autor: Patrycja Męcik, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Co to takiego standardowa masa atomowa i jak ją obliczyć?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres  rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego - kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Uczeń:

3) oblicza masę atomową pierwiastka na podstawie jego składu izotopowego i mas atomowych izotopów; ustala skład izotopowy pierwiastka na podstawie jego masy atomowej i mas atomowych izotopów (dla pierwiastków występujących w przyrodzie w postaci mieszaniny dwóch naturalnych izotopów).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• oblicza standardową masę atomową;

• interpretuje widmo masowe do wyznaczania standardowej masy atomowej;

• uzasadnia potrzebę obliczania standardowej masy atomowej;

• przedstawia zasady działania spektrometru mas.

Strategie nauczania:

• asosjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• dyskusja dydaktyczna;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• gra edukacyjna;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu;

• słuchawki;

• rzutnik multimedialny;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica;

• pisak/kreda.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje pytania zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału, np.: „jak wyznaczyć tą masę skoro atom jest tak małych rozmiarów? Jak myślicie, co to jest standardowa masa atomowa? Do czego służy przyrząd zwany spektrometrem mas”?

2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele.

3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół pojęcia standardowej masy atomowej.

Faza realizacyjna:

1. Samodzielna analiza tekstu źródłowego z wykorzystaniem e‑materiału i wyszukanie odpowiedzi na pytania: co to jest standardowa masa atomowa i w jaki sposób można ją obliczyć.

2. Chętni lub wskazani uczniowie odpowiadają na forum klasy na podane wcześniej pytania. Nauczyciel ewentualnie wyjaśnia niezrozumiale kwestie i uzupełnia brakujące informacje.

3. Podział uczniów na cztery grupy. Każda z grup otrzymuje inne zadanie do rozwiązania, związane z obliczaniem standardowej masy atomowej. Zadania pochodzą z e‑materiału z działu „Sprawdź się” (zadania 4‑7). Nauczyciel daje uczniom kilka minut na wykonanie zadań. Następnie prosi jedną osobę z każdej grupy do tablicy i wykonanie oraz wyjaśnienie rozwiązania zadania na forum klasy. Uczniowie weryfikują, czy jest poprawnie wykonane, następnie nauczyciel sprawdza i wyjaśnia niezgodności.

4. Uczniowie samodzielnie analizują medium bazowe (gra edukacyjna) i sprawdzają swoją wiedzę, odpowiadając na pytania zawarte w grze edukacyjnej.

Faza podsumowująca:

1. Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje uczniom pytania:

• Jak rozumiesz pojęcie standardowej masy atomowej?

• Jak wyznaczyć standardową masę atomową?

• Jak rozumiesz pojęcie standardowej masy atomowej?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie mogą zgromadzić w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było łatwe ...

• Czego się nauczyłam/łem ...

• Co sprawiało mi trudności ...

Praca domowa:

Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie pozostałych ćwiczeń w e‑materiale (1‑3 i 8). Dodatkowo uczniowie mają wyszukać, ile trwałych izotopów posiada ołów, jaka jest ich zawartość oraz obliczyć standardową masę atomową, na podstawie wyszukanych samodzielnie danych.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Gra edukacyjna może zostać wykorzystana przez uczniów podczas przygotowywania się do zajęć lub sprawdzianu wiedzy.

Materiały pomocnicze:

Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Jak rozumiesz pojęcie standardowej masy atomowej?

• Jak wyznaczyć standardową masę atomową?

• Jak rozumiesz pojęcie standardowej masy atomowej?